Ηρώ Γλαρού
H εξάρτηση από το αυτοκίνητο και τα ορυκτά καύσιμα, όπως επίσης και η παντελής έλλειψη σχεδιασμού στις ελληνικές πόλεις για την προώθηση της εναλλακτικής μετακίνησης, μας κοστίζει πανάκριβα, όπως αποκαλύπτει με στοιχεία η έρευνα των Βασίλη Κεφαλά, επ. καθηγητή του ΕΜΠ, και Στέλλας Καλογεροπούλου, διδάκτορος Κοινωνιολογίας.
Οι δυο επιστήμονες «ακτινογράφησαν» τα οικονομικά στοιχεία της μετακίνησης, παράγοντας που αποτελεί, μετά την κατοικία, μία από τις σημαντικότερες πηγές κόστους για τον μέσο καταναλωτή, και τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν είναι εφιαλτικά, αφού κάθε μέρα πετάμε στον δρόμο 16 εκατομμύρια ευρώ μόνο και μόνο για να διανύσουμε μια απόσταση 7 χιλιομέτρων! Σύμφωνα με τα στοιχεία που επεξεργάστηκαν οι δυο επιστήμονες, ένα αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης που κινείται καθημερινά στο κέντρο της πόλης και σε μια μέση απόσταση 7 χιλιομέτρων καταναλώνει καύσιμα που κοστίζουν κατά μέσο όρο 8 ευρώ την ημέρα. Από αυτά, τα 4 ευρώ είναι κατά μέσο όρο ανά όχημα το κόστος καυσίμων και τα υπόλοιπα 4 ευρώ αντιπροσωπεύουν το κόστος ασφάλισης, σέρβις, ατυχημάτων και λοιπών πιθανολογούμενων ζημιών. Όπως επισημαίνουν οι Βασίλης Κεφαλάς και Στέλλα Καλογεροπούλου, το μέσο κόστος μετακίνησης ενός Ι.Χ. αυτοκινήτου ανέρχεται σε 3.000 ευρώ όταν κινείται μέσα στην πόλη. Εάν υπολογίσει κανείς ότι συνολικά στην Ελλάδα κυκλοφορούν 5.278.000 ιδιωτικά αυτοκίνητα, «αυτό σημαίνει ότι, αν το καθημερινό κόστος μετακίνησης για το καθένα από τα αυτοκίνητα αυτά ανέρχεται, συμπεριλαμβανομένων των εξόδων ασφάλισης, σέρβις και ατυχημάτων, σε 8 ευρώ, για το σύνολο των Ι.Χ. αυτοκινήτων, που κινούνται σε αστικές περιοχές, το ποσό αυτό γίνεται αμέσως 16.000.000 ευρώ την ημέρα, δηλαδή ετησίως 5,88 δισεκατομμύρια ευρώ». Εάν υπολογίσουμε το κόστος στη διετία, αυτό ανέρχεται σε 11,7 δισεκατομμύρια ευρώ, όσο δηλαδή περίπου το κόστος των νέων μέτρων με την εκ νέου περικοπή μισθών - συντάξεων και την αύξηση της φορολογίας.
Όπως επισημαίνει ο Βασίλης Κεφαλάς, το ποσό των 6 δισεκατομμυρίων ευρώ που σκορπάμε στον δρόμο είναι δυσβάσταχτο ακόμα και για ευημερούσες οικονομίες, και τονίζει: «Νομίζω ότι απλώς θελήσαμε να ζήσουμε το Δυτικό Όνειρο κατανάλωσης, όπου ένα “αστραφτερό” προβαλλόμενο τμήμα του είναι το αυτοκίνητο, που, δυστυχώς, ακολουθείται αναγκαστικά από την αγορά του πανάκριβου και ρυπογόνου πετρελαίου. Αποτυγχάνοντας, όμως, στον ευρωπαϊκό ανταγωνιστικό στίβο όσον αφορά την παραγωγή, πληρώσαμε και πληρώνουμε το όνειρο αυτό πολύ ακριβά: όχι μόνο δανειστήκαμε, αλλά, γενικότερα, υποστηρίξαμε οικονομικά μοντέλα που βασίζονταν περισσότερο στο εμπορικό κέρδος, και μάλιστα μέσα από την καταστροφή της πόλης και του περιβάλλοντος, εγκαταλείποντας τις αξίες που συνοδεύουν όλα αυτά. Και τώρα που πρέπει να αναζητήσουμε διαφορετικά μοντέλα τρόπου ζωής, για να μπορέσουμε δηλαδή να ζήσουμε πιο απλά, πιο φυσικά, μας είναι δύσκολο να απαρνηθούμε το life style που υιοθετήσαμε τα τελευταία χρόνια». Και αυτά τα διαφορετικά μοντέλα είναι η υιοθέτηση εναλλακτικών μέσων για τη μετακίνησή μας στις πόλεις, όπως ποδήλατο, ηλεκτρικά οχήματα, είναι ένας παράγοντας που θα συνεισέφερε στη µείωση του εθνικού χρέους αλλά και στην ελάφρυνση των οικογενειακών προϋπολογισµών µε άκρως σηµαντικά οφέλη και στους τοµείς της προστασίας του περιβάλλοντος και της δηµόσιας υγείας.
Νέος τύπος δακτυλίου
Οι δυο επιστήµονες επισηµαίνουν ότι επειδή είναι αδύνατο να αλλάξει ο σχεδιασµός των πόλεών µας, ο µοναδικός τρόπος για να ανατραπεί κατά το δυνατόν η κατάσταση είναι να υιοθετηθούν µέτρα που θα ενισχύουν τη λεγόµενη εναλλακτική µετακίνηση, δηλαδή θα ενισχύουν τα µέσα µαζικής µεταφοράς αλλά και τη χρήση του ποδηλάτου, όπως και τα εναλλακτικά οχήµατα, π.χ. ηλεκτρικά, από τους δήµους και όχι µόνο.
Συγκεκριµένα, προτείνουν περιορισµούς στην κυκλοφορία των Ι.Χ. µε ένα είδος «δακτυλίου» που θα αφορά, εκτός από τον χώρο και τον χρόνο, και ειδικές συνθήκες, όπως το πού κατοικεί ένας οδηγός ακόµα και ποια ηλικία έχει, ρυθµίσεις που θα ισχύουν για µια συγκεκριµένη ακτίνα, π.χ. 10 χλµ. από το κέντρο της πόλης. Ο δακτύλιος θα πρέπει να ισχύει µόνο τις ώρες αιχµής του εργασίµου ωραρίου και αν για κάποιους λόγους κριθεί ότι δεν είναι δυνατή γενικά η συγκεκριµένη ρύθµιση, θα µπορούσαν να καθιερωθούν διόδια για τη µετακίνηση στο κέντρο µε Ι.Χ. αυτοκίνητα, όπως συµβαίνει στο Λονδίνο.
Ποδηλατόδροµοι - κίνητρα
Οι δυο επιστήµονες προτείνουν ακόµα τη δηµιουργία ειδικών λωρίδων για τα ποδήλατα σε όλες τις οδούς και τους δρόµους ταχείας κυκλοφορίας, ενώ στους δρόµους του κέντρου και στην ακτίνα των 10 χλµ. οι οδικές λωρίδες θα επιµερίζονται αυστηρά ανάµεσα στα λεωφορεία/τρόλεϊ/ τραµ, τα ταξί/Ι.Χ. και τα ποδήλατα. Παράλληλα προτείνουν την υιοθέτηση κινήτρων για την αγορά ειδικών ποδηλάτων, τρικύκλων, ηλεκτρικών κ.λπ. Το πείραµα αυτό, επισηµαίνουν, µπορεί να γίνει, εν είδει πιλοτικού προγράµµατος, στην Αθήνα για µια διετία περίπου - το χρονικό διάστηµα που έχει θέσει η τρόικα για να εξασφαλιστούν 11,8 δισ. ευρώ. Αν το πρόγραµµα πετύχει, επισηµαίνουν, η εξοικονόµηση ενέργειας θα είναι πολύ σηµαντική για τη συµπλήρωση του ποσού των 11,8 δισ. ευρώ, που πρέπει να παρακρατηθούν από τον ελληνικό λαό, σύµφωνα µε τις απαιτήσεις της τρόικας. ∆ιότι αν αφαιρέσουµε τους κρατικούς φόρους από το ποσό των 11,7 δισ. που ξοδεύουµε κάθε δύο χρόνια (5,88 x 2) για την κίνηση στα αστικά κέντρα, φόρους οι οποίοι µε κάποιον τρόπο πρέπει να αποδοθούν στο κράτος, το ποσό που εξοικονοµούµε είναι ακόµα πολύ µεγάλο, ανερχόµενο στα 7,8 δισ. µέσα σ’ αυτά τα δύο χρόνια. Τα µέτρα αυτά βέβαια για να επιτύχουν χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας και από τους πολίτες και από τους αρµόδιους φορείς. Όπως επισηµαίνει ο Βασίλης Κεφαλάς, «η νοοτροπία θα αλλάξει όταν αναδυθούν - και παγιωθούν - καινούριες ανάγκες, κι όχι µόνο για ένα τµήµα ‘‘ευαίσθητων’’ ή ‘‘υποψιασµένων’’ πολιτών, αλλά για τη µεγάλη πλειοψηφία του πληθυσµού. Πράγµα που σηµαίνει ότι ο αόριστος φόβος για το µέλλον ή το όραµα µιας περιβαλλοντικά βιωσιµότερης πόλης δεν είναι αρκετά σηµαντικές αιτίες για να αλλάξει δραστικά ο τρόπος που σκέφτεται ο πολύς κόσµος». Και εκεί έρχεται ο ρόλος της πολιτείας, η οποία, όπως επισηµαίνει ο κ. Κεφαλάς, θα πρέπει να ενεργήσει η ίδια ώστε να επιβάλει αυτή τη νοοτροπία και στους υπόλοιπους µέσα από τους νόµους και τις κατάλληλες πολιτικές πρακτικές. ∆ιαφορετικά, όπως λέει, θα πρέπει να περιµένουµε µέχρις ότου οι συνθήκες καταστούν εντελώς αφόρητες - οπότε θα είναι και πιο δύσκολο, µπορεί και ανέφικτο, πλέον, να διορθωθεί ή να διασωθεί οτιδήποτε.
Οι δυο επιστήμονες «ακτινογράφησαν» τα οικονομικά στοιχεία της μετακίνησης, παράγοντας που αποτελεί, μετά την κατοικία, μία από τις σημαντικότερες πηγές κόστους για τον μέσο καταναλωτή, και τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν είναι εφιαλτικά, αφού κάθε μέρα πετάμε στον δρόμο 16 εκατομμύρια ευρώ μόνο και μόνο για να διανύσουμε μια απόσταση 7 χιλιομέτρων! Σύμφωνα με τα στοιχεία που επεξεργάστηκαν οι δυο επιστήμονες, ένα αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης που κινείται καθημερινά στο κέντρο της πόλης και σε μια μέση απόσταση 7 χιλιομέτρων καταναλώνει καύσιμα που κοστίζουν κατά μέσο όρο 8 ευρώ την ημέρα. Από αυτά, τα 4 ευρώ είναι κατά μέσο όρο ανά όχημα το κόστος καυσίμων και τα υπόλοιπα 4 ευρώ αντιπροσωπεύουν το κόστος ασφάλισης, σέρβις, ατυχημάτων και λοιπών πιθανολογούμενων ζημιών. Όπως επισημαίνουν οι Βασίλης Κεφαλάς και Στέλλα Καλογεροπούλου, το μέσο κόστος μετακίνησης ενός Ι.Χ. αυτοκινήτου ανέρχεται σε 3.000 ευρώ όταν κινείται μέσα στην πόλη. Εάν υπολογίσει κανείς ότι συνολικά στην Ελλάδα κυκλοφορούν 5.278.000 ιδιωτικά αυτοκίνητα, «αυτό σημαίνει ότι, αν το καθημερινό κόστος μετακίνησης για το καθένα από τα αυτοκίνητα αυτά ανέρχεται, συμπεριλαμβανομένων των εξόδων ασφάλισης, σέρβις και ατυχημάτων, σε 8 ευρώ, για το σύνολο των Ι.Χ. αυτοκινήτων, που κινούνται σε αστικές περιοχές, το ποσό αυτό γίνεται αμέσως 16.000.000 ευρώ την ημέρα, δηλαδή ετησίως 5,88 δισεκατομμύρια ευρώ». Εάν υπολογίσουμε το κόστος στη διετία, αυτό ανέρχεται σε 11,7 δισεκατομμύρια ευρώ, όσο δηλαδή περίπου το κόστος των νέων μέτρων με την εκ νέου περικοπή μισθών - συντάξεων και την αύξηση της φορολογίας.
Όπως επισημαίνει ο Βασίλης Κεφαλάς, το ποσό των 6 δισεκατομμυρίων ευρώ που σκορπάμε στον δρόμο είναι δυσβάσταχτο ακόμα και για ευημερούσες οικονομίες, και τονίζει: «Νομίζω ότι απλώς θελήσαμε να ζήσουμε το Δυτικό Όνειρο κατανάλωσης, όπου ένα “αστραφτερό” προβαλλόμενο τμήμα του είναι το αυτοκίνητο, που, δυστυχώς, ακολουθείται αναγκαστικά από την αγορά του πανάκριβου και ρυπογόνου πετρελαίου. Αποτυγχάνοντας, όμως, στον ευρωπαϊκό ανταγωνιστικό στίβο όσον αφορά την παραγωγή, πληρώσαμε και πληρώνουμε το όνειρο αυτό πολύ ακριβά: όχι μόνο δανειστήκαμε, αλλά, γενικότερα, υποστηρίξαμε οικονομικά μοντέλα που βασίζονταν περισσότερο στο εμπορικό κέρδος, και μάλιστα μέσα από την καταστροφή της πόλης και του περιβάλλοντος, εγκαταλείποντας τις αξίες που συνοδεύουν όλα αυτά. Και τώρα που πρέπει να αναζητήσουμε διαφορετικά μοντέλα τρόπου ζωής, για να μπορέσουμε δηλαδή να ζήσουμε πιο απλά, πιο φυσικά, μας είναι δύσκολο να απαρνηθούμε το life style που υιοθετήσαμε τα τελευταία χρόνια». Και αυτά τα διαφορετικά μοντέλα είναι η υιοθέτηση εναλλακτικών μέσων για τη μετακίνησή μας στις πόλεις, όπως ποδήλατο, ηλεκτρικά οχήματα, είναι ένας παράγοντας που θα συνεισέφερε στη µείωση του εθνικού χρέους αλλά και στην ελάφρυνση των οικογενειακών προϋπολογισµών µε άκρως σηµαντικά οφέλη και στους τοµείς της προστασίας του περιβάλλοντος και της δηµόσιας υγείας.
Νέος τύπος δακτυλίου
Οι δυο επιστήµονες επισηµαίνουν ότι επειδή είναι αδύνατο να αλλάξει ο σχεδιασµός των πόλεών µας, ο µοναδικός τρόπος για να ανατραπεί κατά το δυνατόν η κατάσταση είναι να υιοθετηθούν µέτρα που θα ενισχύουν τη λεγόµενη εναλλακτική µετακίνηση, δηλαδή θα ενισχύουν τα µέσα µαζικής µεταφοράς αλλά και τη χρήση του ποδηλάτου, όπως και τα εναλλακτικά οχήµατα, π.χ. ηλεκτρικά, από τους δήµους και όχι µόνο.
Συγκεκριµένα, προτείνουν περιορισµούς στην κυκλοφορία των Ι.Χ. µε ένα είδος «δακτυλίου» που θα αφορά, εκτός από τον χώρο και τον χρόνο, και ειδικές συνθήκες, όπως το πού κατοικεί ένας οδηγός ακόµα και ποια ηλικία έχει, ρυθµίσεις που θα ισχύουν για µια συγκεκριµένη ακτίνα, π.χ. 10 χλµ. από το κέντρο της πόλης. Ο δακτύλιος θα πρέπει να ισχύει µόνο τις ώρες αιχµής του εργασίµου ωραρίου και αν για κάποιους λόγους κριθεί ότι δεν είναι δυνατή γενικά η συγκεκριµένη ρύθµιση, θα µπορούσαν να καθιερωθούν διόδια για τη µετακίνηση στο κέντρο µε Ι.Χ. αυτοκίνητα, όπως συµβαίνει στο Λονδίνο.
Ποδηλατόδροµοι - κίνητρα
Οι δυο επιστήµονες προτείνουν ακόµα τη δηµιουργία ειδικών λωρίδων για τα ποδήλατα σε όλες τις οδούς και τους δρόµους ταχείας κυκλοφορίας, ενώ στους δρόµους του κέντρου και στην ακτίνα των 10 χλµ. οι οδικές λωρίδες θα επιµερίζονται αυστηρά ανάµεσα στα λεωφορεία/τρόλεϊ/ τραµ, τα ταξί/Ι.Χ. και τα ποδήλατα. Παράλληλα προτείνουν την υιοθέτηση κινήτρων για την αγορά ειδικών ποδηλάτων, τρικύκλων, ηλεκτρικών κ.λπ. Το πείραµα αυτό, επισηµαίνουν, µπορεί να γίνει, εν είδει πιλοτικού προγράµµατος, στην Αθήνα για µια διετία περίπου - το χρονικό διάστηµα που έχει θέσει η τρόικα για να εξασφαλιστούν 11,8 δισ. ευρώ. Αν το πρόγραµµα πετύχει, επισηµαίνουν, η εξοικονόµηση ενέργειας θα είναι πολύ σηµαντική για τη συµπλήρωση του ποσού των 11,8 δισ. ευρώ, που πρέπει να παρακρατηθούν από τον ελληνικό λαό, σύµφωνα µε τις απαιτήσεις της τρόικας. ∆ιότι αν αφαιρέσουµε τους κρατικούς φόρους από το ποσό των 11,7 δισ. που ξοδεύουµε κάθε δύο χρόνια (5,88 x 2) για την κίνηση στα αστικά κέντρα, φόρους οι οποίοι µε κάποιον τρόπο πρέπει να αποδοθούν στο κράτος, το ποσό που εξοικονοµούµε είναι ακόµα πολύ µεγάλο, ανερχόµενο στα 7,8 δισ. µέσα σ’ αυτά τα δύο χρόνια. Τα µέτρα αυτά βέβαια για να επιτύχουν χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας και από τους πολίτες και από τους αρµόδιους φορείς. Όπως επισηµαίνει ο Βασίλης Κεφαλάς, «η νοοτροπία θα αλλάξει όταν αναδυθούν - και παγιωθούν - καινούριες ανάγκες, κι όχι µόνο για ένα τµήµα ‘‘ευαίσθητων’’ ή ‘‘υποψιασµένων’’ πολιτών, αλλά για τη µεγάλη πλειοψηφία του πληθυσµού. Πράγµα που σηµαίνει ότι ο αόριστος φόβος για το µέλλον ή το όραµα µιας περιβαλλοντικά βιωσιµότερης πόλης δεν είναι αρκετά σηµαντικές αιτίες για να αλλάξει δραστικά ο τρόπος που σκέφτεται ο πολύς κόσµος». Και εκεί έρχεται ο ρόλος της πολιτείας, η οποία, όπως επισηµαίνει ο κ. Κεφαλάς, θα πρέπει να ενεργήσει η ίδια ώστε να επιβάλει αυτή τη νοοτροπία και στους υπόλοιπους µέσα από τους νόµους και τις κατάλληλες πολιτικές πρακτικές. ∆ιαφορετικά, όπως λέει, θα πρέπει να περιµένουµε µέχρις ότου οι συνθήκες καταστούν εντελώς αφόρητες - οπότε θα είναι και πιο δύσκολο, µπορεί και ανέφικτο, πλέον, να διορθωθεί ή να διασωθεί οτιδήποτε.
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου