Άνεργος εναντίον ανέργου: Η γοητεία του κοινωνικού κανιβαλισμού

Πηγή: www.rednotebook.gr
Του Γαβριήλ Σακελλαρίδη

 Αργά το βράδυ της Δευτέρας κατατέθηκαν με Σχέδιο Νόμου τα περίφημα μέτρα τα οποία μας στοιχειώνουν εδώ και πολλούς μήνες. Ήδη από τον Μάρτιο ο ΣΥΡΙΖΑ είχε προειδοποιήσει για αυτά, αφού διατυπωνόταν ρητώς στο Μνημόνιο 2 ότι μέχρι τον Ιούνιο έπρεπε να ληφθούν νέα μέτρα στα πλαίσια ενός νέου Μεσοπρόθεσμου για την περίοδο 2013-2016. Παρόλο που τα μέτρα δεν προκαλούν έκπληξη σε κανέναν, είναι κυριολεκτικά γελοιοποίηση της κοινοβουλευτικής διαδικασίας να κατατίθεται ένα σχέδιο νόμου -που μαζί με τα συνοδευτικά κείμενα προσεγγίζει τις 1000 σελίδες- Δευτέρα βράδυ, Τρίτη πρωί να μπαίνει στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής και Τετάρτη να ψηφίζεται στην Ολομέλεια, καθορίζοντας τους βίους και τις πολιτείες εκατομμυρίων πολιτών[1].

Και ενώ υπάρχουν δεκάδες ζητήματα για τα οποία θα μπορούσε να αναφερθεί κάποιος, νομίζω ότι έχει ενδιαφέρον να σταθούμε σε ένα από τα πολλά: Στις απολύσεις των δημοσίων υπαλλήλων, που στην οργουελιανή διάλεκτο του κ. Μανιτάκη ονομάζονται «μετακινήσεις, διαθεσιμότητα, αργία λόγω πειθαρχικών παραπτωμάτων, καταργήσεις οργανικών θέσεων».

Το επιχείρημα της κυβέρνησης για αυτές τις απολύσεις, διατυπωμένο από τον Πρωθυπουργό μας, τον κ. Σαμαρά[2], συνίσταται στο εξής: «Δεν μπορούμε να υποχρεωνόμαστε να κόβουμε μισθούς και συντάξεις, ενώ κρατάμε υπεράριθμους και ακατάλληλους στο Δημόσιο, τη στιγμή που στον ιδιωτικό τομέα έχει εκτοξευθεί η ανεργία».

Ένα βιαστικό συμπέρασμα που μπορούμε να βγάλουμε από μία τέτοια διατύπωση –που επαναλαμβάνεται διαρκώς από τα κυβερνητικά στελέχη στα ΜΜΕ– είναι η εκδικητικότητα με την οποία απευθύνονται στους δημόσιους υπαλλήλους. «Αφού υπάρχουν πάνω από ένα εκατομμύριο άνεργοι στον ιδιωτικό τομέα, η δουλειά της κυβέρνησης είναι να δημιουργήσει άνεργους και από το δημόσιο τομέα, για να μην αισθάνονται μειονεκτικά οι πρώτοι». Αυτό θα μπορούσε κάποιος να διαγνώσει πίσω από τις δηλώσεις των κυβερνητικών στελεχών. Η ομολογία της αποτυχίας της πολιτικής λιτότητας που έχει προκαλέσει την εκτόξευση της ανεργίας, προσπαθεί να καλλωπιστεί, υποσχόμενοι στους άνεργους του ιδιωτικού τομέα, όχι θέσεις εργασίας αλλά ανέργους και από το δημόσιο τομέα. Αν αυτό δεν είναι κοινωνικός κανιβαλισμός, τότε πραγματικά τι είναι;

Κάποια –πιο διαβασμένα– κυβερνητικά στελέχη εξηγούν τις απολύσεις στο δημόσιο τομέα με πιο σοφιστικέ οικονομικά επιχειρήματα: «Οι απολύσεις στο δημόσιο, μειώνουν τις δημόσιες δαπάνες, μειώνουν το δημόσιο έλλειμμα με αποτέλεσμα να βελτιώνονται οι προσδοκίες, να μειώνονται τα επιτόκια, να αυξάνονται οι επενδύσεις στον ιδιωτικό τομέα και δημιουργούνται θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα». Είναι το θαύμα που προκαλεί η «καλή νεράιδα της αξιοπιστίας» (confidence fairy) με το μαγικό της ραβδάκι, κατά τον Κρούγκμαν.

Το παραπάνω επιχείρημα ακούγεται πιο πειστικό από την «εκδικητικότητα» όμως πολύ απλά δεν δουλεύει στον πραγματικό κόσμο της βαθιάς ύφεσης. Και αυτό για δύο λόγους:

1. Έστω ότι ο Σπύρος είναι εργαζόμενος σε ένα ΝΠΔΔ, το οποίο καταργείται με τα μέτρα αυτά, και αυτόματα τίθεται σε διαθεσιμότητα. Για τον πρώτο χρόνο το εισόδημα του μειώνεται αισθητά και το δεύτερο χρόνο λήγει η σύμβαση εργασίας του και πλέον είναι απολυμένος (αυτό προβλέπεται για όσους τίθενται σε διαθεσιμότητα από τα «μέτρα»). Η οικογένεια του Σπύρου, εκτός από την αυξημένη φορολογία εισοδήματος, την αύξηση στους έμμεσους φόρους, την αύξηση στην τιμή του πετρελαίου και το μειωμένο μισθό ή επίδομα ανεργίας της συζύγου του Σπύρου, θα πρέπει να αντεπεξέλθει και στις νέες συνθήκες της διαθεσιμότητας του Σπύρου. Αυτό σημαίνει ότι το διαθέσιμο οικογενειακό εισόδημα μειώνεται κι άλλο, επομένως μειώνεται η κατανάλωση, μειώνονται τα φορολογικά έσοδα και επομένως τα ελλείμματα να μην μειώνονται. Και η «καλή νεράιδα» που τόσο την περιμένει ο κάθε κ. Στουρνάρας να μην φαίνεται στον ορίζοντα.

2. Έστω ότι η Έλενα είναι λογίστρια που εργάζεται σε ένα δημόσιο φορέα που καταργείται και αυτοδίκαια χάνει τη θέση της. Ταυτόχρονα, ο Αλέξης είναι ένας άνεργος λογιστής, απολυμένος εδώ και 9 μήνες από το λογιστικό γραφείο που εργαζόταν εδώ και 8 χρόνια. Για τον Αλέξη, η απόλυση της Έλενας από το δημόσιο τομέα δεν σημαίνει καμία ηθική ικανοποίηση. Το μόνο που πρακτικά σημαίνει για αυτόν είναι ότι προστέθηκε ακόμα ένας ανταγωνιστής του στον αγώνα του για να βρει δουλειά ως λογιστής! Όσο μεγαλώνει το απόθεμα ανέργων –ανεξάρτητα αν προέρχονται από τον ιδιωτικό ή το δημόσιο τομέα-, τόσο πιο δύσκολο καθίσταται για αυτούς να βρουν εργασία.

Επομένως, κανένας άνεργος του ιδιωτικού τομέα δεν κερδίζει από τις απολύσεις του δημόσιου τομέα, όσο κι αν προσπαθούν να μας πείσουν για το αντίθετο. Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε το εξής: Το πρώτο Μνημόνιο που αποτελούσε μία επίθεση στο δημόσιο τομέα περιτυλίχθηκε με τη δικαιολογία ότι πρέπει επιτέλους ο δημόσιος τομέας να σταματήσει να επιβαρύνει τον ιδιωτικό. Το δεύτερο Μνημόνιο που μείωσε τους κατώτατους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα περιτυλίχθηκε με τη δικαιολογία ότι δεν μπορεί όταν υπάρχουν πάνω από ένα εκατομμύριο άνεργοι, οι προνομιούχοι που εργάζονται να μην αποδέχονται μειώσεις μισθών[3]. Η λογική της μίας κοινωνικής κατηγορίας ενάντια στην άλλη ήταν διάχυτη. Και πλέον αυτά τα μέτρα αποτελούν μία ευθεία επίθεση και στο δημόσιο τομέα και στον ιδιωτικό αλλά και τους ανέργους.