Τα τρία τρωτά της Dept Free Greece, του Γιάννη Βαρουφάκη

www.lifo.gr

Επίδοξοι εθνικοί ευεργέτες μαζεύουν χρήματα ώστε να εξαγοραστεί το δημόσιο χρέος. Η πρόθεση λαμπρή. Όμως η μέθοδος είναι καταδικασμένη.

ΌΤΑΝ Ο ΔΡ ΦΑΟΥΣΤ έπεσε πάνω στον Μεφιστοφελή, σκέφτηκε ότι είχε έρθει το τέλος – η στιγμή παράδοσης της ψυχής του, σύμφωνα με το «χρεολύσιο» που είχε προσυπογράψει χρόνια πριν. «Είμαι στην Κόλαση;» αναρωτήθηκε. Τότε ο Μεφιστοφελής του απάντησε ότι δεν χρειάζεται να «πάει» στην Κόλαση, καθώς η Κόλαση είναι όπου βρίσκεται εκείνος. Κάπως έτσι είναι και με το χρέος. Όταν είσαι βουτηγμένος σε αυτό, σε ακολουθεί όπου κι αν είσαι, όπου κι αν πας.

Τα τελευταία δύο χρόνια το κοινό μας χρέος, το ελληνικό δημόσιο χρέος για να είμαι ακριβής, βρίσκεται παντού. Στο μυαλό μας, στις κουβέντες μας, στην ψυχή μας την ίδια, την οποία βαραίνει συνεχώς καθώς απειλεί το παρόν και το μέλλον της χώρας αυτής. Ακόμα κι όταν ταξιδεύουμε εκτός Ελλάδας, το «εθνικό χρέος» μας ακολουθεί ως μια αόρατη απειλή στα πέρατα της Γης. Συναντάμε ξένους και συμπατριώτες στην Κένυα ή την Αλάσκα και καταλήγουμε να μιλάμε για την κρίση χρέους της μικρής μας πατρίδας.

Όταν, λοιπόν, διαβάζουμε για τη μη κυβερνητική οργάνωση που ξεκίνησε μια παρέα υπό τον Πέτρο Νομικό με τίτλο Debt Free Greece, δεν μπορούμε παρά να νιώσουμε μια αίσθηση ελπίδας. Η ιδέα της DFG είναι απλή: το δημόσιο χρέος της χώρας έχει απαξιωθεί.

Τα ομόλογα αγοράζονται και πουλιούνται σε εξευτελιστικές τιμές (καθώς οι δανειστές μας δεν πολυπιστεύουν ότι θα πάρουν τα χρήματά τους πίσω κι έτσι ξεπουλάνε τα ελληνικά ομόλογα όσο-όσο). Αν όλοι μαζί, φιλέλληνες, Έλληνες, πατριώτες και επιχειρήσεις (που θέλουν να προβληθούν μέσα από «καλές πράξεις») συμβληθούμε ώστε να συγκεντρώσουμε ένα σοβαρό ποσό, μπορούμε να αγοράσουμε στις χρηματαγορές έναν πολύ μεγάλο αριθμό των ομολόγων που κυκλοφορούν σε εξευτελιστικές τιμές. Και όταν τα συγκεντρώσουμε στο portfolio της DFG, τότε απλώς τα… σκίζουμε (καταργώντας έτσι το ελληνικό δημόσιο χρέος).

Η ιδέα ακούγεται εξαιρετική. Φέρνει στον νου τις παλιές καλές εποχές των εθνικών ευεργετών. Μοιάζει με κάτι που θα έκανε ένας σύγχρονος Ζάππας ή Αβέρωφ. Δεν διαφωνώ. Πιστεύω, όμως, ότι το εγχείρημα είναι καταδικασμένο στην αποτυχία, ακόμα κι αν ευαισθητοποιηθούν εκατομμύρια Έλληνες και φιλέλληνες. Τρεις είναι οι λόγοι:

ΠΡΩΤΟΝ, τα δύο χρόνια που πέρασαν η μεγαλύτερη «επιτυχία» των Μνημονίων ήταν ότι μετέτρεψαν τα χρέη του ελληνικού Δημοσίου από χρέη σε ιδιώτες σε χρέη προς την Τρόικα. Με το Μνημόνιο 2 και μετά το PSI η πλειονότητα των χρημάτων που χρωστά το Δημόσιο οφείλεται στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, σε άλλες χώρες της Ε.Ε. και στο ΔΝΤ. Αυτά τα χρέη δεν έχουν πλέον τη μορφή ομολόγων τα οποία μπορείς να αγοράσεις σε εξευτελιστικές τιμές και να τα σκίσεις. Άρα, η υπόσχεση που δίνει η DFG στην ιστοσελίδα της ότι για κάθε ένα ευρώ που δωρίζουμε διαγράφονται 8 ευρώ χρέους δεν στέκει.

ΔΕΥΤΕΡΟΝ, έστω ότι δεν ίσχυε το παραπάνω κι ότι μαζεύαμε τα 45 δισ. ευρώ που θα χρειάζονταν (σύμφωνα με τους υπολογισμούς της DFG), ώστε να διαγραφεί το δυσθεώρητο ελληνικό δημόσιο χρέος (κάτι που, μην ξεχνάμε, θα σήμαινε δωρεές 4.500 ευρώ για κάθε άνδρα, γυναίκα και παιδί στην Ελλάδα, ακόμα κι αν το χρέος εξαγοραζόταν στο 20% της αξίας του). Με το που θα προσπαθούσε να αγοράσει η DFG τα ομόλογα αυτά (για να τα σκίσει), αμέσως οι τιμές των ομολόγων θα ανέβαιναν τόσο που τα 45 δισ. δεν θα έφταναν για να διαγράψουν παρά μόνο ένα μικρό ποσοστό του χρέους. (Η DFG ισχυρίζεται ότι αυτό το πρόβλημα δεν θα προκύψει, αν αγοράσει όλα τα ομόλογα μαζί, αφού συγκεντρώσει το ποσό αυτό. Δεν πείθομαι. Μια «συγκομιδή» τόσων δισεκατομμυρίων δεν κρατιέται μυστική για πολύ. Με το που θα το πάρουν χαμπάρι οι αγορές, οι τιμές των ομολόγων θα πολλαπλασιαστούν, ακυρώνοντας τα σχέδια της DFG.)

ΤΡΙΤΟΝ , η όλη ιδέα βασίζεται σε μία πλάνη: ότι η κρίση στην Ελλάδα είναι κρίση χρέους. Δεν είναι! Το χρέος είναι το σύμπτωμα, όχι η αιτία. Όταν ακούω να μιλούν για κρίση χρέους θυμώνω, επειδή αυτές οι αναφορές σηματοδοτούν το γεγονός ότι ακόμα δεν έχουμε συλλάβει τι έχει γίνει. Είναι σαν να ακούς γιατρό να βγάζει διάγνωση για καρκινοπαθή ότι πάσχει από κρίση πόνου. Το ότι πονάει αφάνταστα ο ασθενής και ο πόνος του (όπως το χρέος μας) είναι μια αναμφισβήτητη πραγματικότητα δεν σημαίνει ότι ο γιατρός δεν είναι τσαρλατάνος.

Γενικότερα, είναι βασικό λάθος να σκεφτόμαστε για το δημόσιο χρέος όπως σκεφτόμαστε για το χρέος ενός φίλου μας που έχει βουλιάξει στα δάνεια. Το κράτος μας δεν έχει ανάγκη να αποπληρώσει το υπάρχον χρέος. Αυτό που έχει τραγική και άμεση ανάγκη είναι να αρχίσει η ελληνική οικονομία να παράγει ώστε από το νέο εισόδημα να μπορεί να εξυπηρετεί τα συσσωρευμένα χρέη. Συνεπώς, οι εφοπλιστές και όσοι άλλοι θέλουν, προς τιμήν τους, να αναδειχτούν στους νέους εθνικούς ευεργέτες, το καλύτερο που έχουν να κάνουν είναι… επενδύσεις σε αυτήν τη ρημάδα τη χώρα. Ας χρησιμοποιήσουν τα κονδύλια που μαζεύει η DFG γι’ αυτόν το σκοπό.