Του Άγη Βερούτη
Όποιος σήμερα βρίσκεται σε θέση αδυναμίας, η επιβίωσή του να εξαρτάται από τα χρήματα που εισπράττει ως σύνταξη, βιώνει πικρία και θυμό εκτός από την οικονομική εξαθλίωση. Θυμός για ανεκπλήρωτες υποσχέσεις πολιτικών ότι δήθεν “λεφτά υπάρχουν” και πικρία για την αδυναμία του να αντιμετωπίσει ενεργητικά την ίδια του την επιβίωση. Η ηλικία των συνταξιούχων και τα δραματικά ποσοστά ανεργίας της Ελλάδας σήμερα δεν τους επιτρέπουν την επιστροφή τους στην αγορά εργασίας για κανένα λόγο.
Στα τελευταία 30 χρόνια οι δικαιούχοι των συντάξεων έχουν αποτελέσει πεδίον λαμπρό ψηφοθηρίας για τα πολιτικά κόμματα, με αλόγιστη απόδοση εισοδημάτων πλήρως αναντίστοιχων με τις εισφορές που έχουν πληρώσει πολλοί σημερινοί δικαιούχοι, εις βάρος φυσικά εκείνων που σήμερα καλούνται να επιδείξουν την “Αλληλεγγύη των γενεών” απέναντι στους συχνά υπερήλικες δικαιούχους.
Οι περιουσίες των ασφαλιστικών ταμείων έχουν λεηλατηθεί αλύπητα για 30 χρόνια από τους αρχιερείς της Ελληνικής διαφθοράς, τους πολιτικούς, και τα εισοδήματα των ταμείων από τις τρέχουσες εισφορές συνεχίζουν να αποτελούν λάφυρο κάθε συνομοταξίας κοινωνικού τρωκτικού και πιράνχας του συστήματος “Υγείας”. Οποιοδήποτε σύστημα ροκανίζεται από όλες τις πλευρές δεν μπορεί παρά να πτωχεύσει αργά ή γρήγορα, και το δικό μας σύστημα τραβεστί άργησε κιόλας, πιθανόν παρασύροντας ολόκληρο το κράτος μαζί του.
Ένα συνταξιοδοτικό μοντέλο σκοπό έχει να προσφέρει στον ασφαλισμένο του εισόδημα όταν εκείνος δεν θα είναι πλέον σε θέση να εργάζεται λόγω ηλικίας ή αναπηρίας. Υπάρχουν δύο ειδών συνταξιοδοτικά μοντέλα: το Ανταποδοτικό και το Αναδιανεμητικό.
Στο Ανταποδοτικό μοντέλο τα χρήματα των εισφορών του ασφαλισμένου χρησιμοποιούνται ως αποταμιεύσεις που αυξάνουν σε αξία με την σωστή διαχείριση του κεφαλαίου και αυγαταίνουν. Συχνά οι ασφαλισμένοι αυτού του μοντέλου συμμετέχουν στην διαχείριση των χρημάτων τους επιλέγοντας εταιρίες διαχείρισης περισσότερο ή λιγότερο συντηρητικές, με την ανάλογη απόδοση κεφαλαίων. Επίσης οι συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις συνήθως είναι αφορολόγητες, εφόσον ο ασφαλισμένος δεν εκταμιεύσει το κεφάλαιό του πριν από κάποια ηλικία, συνήθως μετά τα 60. Αυτό δίνει την ευκαιρία στον ασφαλιζόμενο να προστατεύσει τις αποταμιεύσεις του από τον πληθωρισμό.
Στο Ανταποδοτικό συνταξιοδοτικό μοντέλο ο κάθε ασφαλισμένος θα λάβει τόση σύνταξη όση αναλογεί στις εισφορές που εκείνος και ο εργοδότης του έχουν πληρώσει στο σύστημα, συν τις υπεραξίες και τους τόκους που απέφερε αυτό το κεφάλαιο στα χρόνια επένδυσής του, μείον τον πληθωρισμό στο ίδιο διάστημα, που απαξιώνει την αξία του κεφαλαίου. Σε ανεπτυγμένες κοινωνίες με υψηλό βιωτικό επίπεδο, όπου ο πληθυσμός είναι σταθερός ή μειούμενος και το προσδόκιμο ζωής είναι υψηλό, ενώ αντίστοιχα η μέση ηλικία των πολιτών είναι υψηλή όπως στη δική μας, το Ανταποδοτικό μοντέλο είναι το μόνο λειτουργικό. Η δικαιοσύνη του να πάρει καθείς όσα του αναλογούν είναι αυτονόητη.
Όταν όμως υπάρχουν πολλαπλάσιοι νεώτεροι πληθυσμιακά για να σιτίσουν τους γηραιότερους με τις εργασιακές τους εισφορές, όπως σε αναπτυσσόμενες κοινωνίες (π.χ. Μεξικό, Τουρκία, Ινδία) με χαμηλό επίπεδο κατά κεφαλήν συντάξεων, όταν τα Ασφαλιστικά ταμεία είναι νεοσύστατα και άρα δεν έχουν ακόμη αποθεματικά και περιουσία, επενδύσεις που να αποδίδουν και στρατηγική διακράτησης και αύξησης του κεφαλαίου, τότε το συνταξιοδοτικό σύστημα που ακολουθείται είναι το Αναδιανεμητικό. Επί της ουσίας ένα Αναδιανεμητικό σύστημα παίρνει ένα μέρος από τα χρήματα των εισφορών της Ρούλας (και του εργοδότη της) σήμερα και τα δίνει ως σύνταξη στον Αλέκο που δεν είχε την ευκαιρία να βάλει αρκετά χρήματα για τη σύνταξή του στην άκρη, ή του τα έκλεψε κάποια από τις κυβερνήσεις που εκείνος ψήφισε, και έτσι αν τον αφήσει το κράτος άπορο εκείνος θα πεθάνει από την ασιτία, κάτι που είναι κοινωνικά απαράδεκτο.
Κατ’ ανάγκην όταν ένα συνταξιοδοτικό σύστημα ξεκινά τη ζωή του, πρέπει να ξεκινά ως Αναδιανεμητικό.
Στην πορεία όμως είναι απαραίτητο να μετατρέπεται σε Ανταποδοτικό, καθώς η πρώτη γενιά των ασφαλισμένων που έβαλαν πραγματικές εισφορές μέσα στο σύστημα έχουν την ευκαιρία να τις δουν να αποδίδουν επενδυμένες σε ασφαλείς και συντηρητικές επενδύσεις, ώστε η επόμενη από εκείνους γενιά να μην έχει το ίδιο βάρος να σηκώσει για εκείνους όσο είχαν εκείνοι για τους προηγούμενους, που δεν είχαν βάλει κεφάλαιο μέσα στο σύστημα. Αν και η εξέλιξη αυτή από πλήρως Αναδιανεμητικό συνταξιοδοτικό σύστημα σε πλήρως Ανταποδοτικό μπορεί να κρατήσει και πενήντα χρόνια, η σταδιακή μετάβασή του είναι απαραίτητη για να μην πτωχεύσει την ίδια την κοινωνία με την απώλεια ανταγωνιστικότητας που συνεπάγεται ένα Αναδιανεμητικό σύστημα σε κοινωνίες γηράσκουσες ή γερασμένες, όπου οι αριθμητικά λίγοι εργαζόμενοι καλούνται να στηρίξουν εισφέροντας σημαντικό μέρος της υπεραξίας της εργασίας τους για να σιτίζουν αριθμητικά πολλούς συνταξιούχους. Το κόστος της εργασίας τότε εκτοξεύεται λόγω εισφορών, ενώ οι μισθοί παραμένουν χαμηλοί συγκριτικά με την παραγόμενη υπεραξία της εργασίας, ενώ οι φόροι γίνονται δυσβάσταχτοι και ο κρατικός δανεισμός προσπαθεί να καλύψει την τρύπα που αναπόφευκτα απομένει.
Το σημερινό δημόσιο συνταξιοδοτικό μοντέλο της Ελλάδας είναι Αναδιανεμητικό. Δεν θα έπρεπε να είναι, αλλά είναι. Αυτός πιθανόν είναι ο σημαντικότερος λόγος που βρισκόμαστε σήμερα σε δημοσιονομικό αδιέξοδο, σε συνδυασμό με τον τεράστιο αριθμό δημοσίων υπαλλήλων που συντηρεί ο ασθμαίνων ιδιωτικός τομέας. Αυτό όμως είναι μελλοντικό κείμενο.
Μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου η Ελλάδα δεν θα μπορούσε παρά να έχει Αναδιανεμητικό συνταξιοδοτικό μοντέλο. Ήταν φυσικό επακόλουθο της καταστροφής της χώρας, και της οικονομικής αναπτυξιακής έκρηξης που ακολούθησε στις δεκαετίες του ‘50 και ‘60, όπου μάλιστα η Ελλάδα είχε νεώτατο πληθυσμό και ίσως τον υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης παγκοσμίως. Όπως είναι λογικό σε ένα Αναδιανεμητικό συνταξιοδοτικό μοντέλο, οι συντάξεις ήταν πενιχρές για να εξασφαλίζουν την επιβίωση των συνταξιοδοτούμενων και όχι το “ευ ζειν” με χρήματα που βάζουν άλλοι (οι νεώτεροι δηλαδή). Αυτό σήμερα μας το πλασάρουν ως την "Κοινωνική Σύνταξη" των 360€ που θα δημιουργηθεί.
Όμως αυτό το Αναδιανεμητικό μοντέλο όχι μόνο δεν εξελίχθηκε προς το να γίνει Ανταποδοτικό στα 50 χρόνια που μεσολάβησαν από το ‘60, αλλά η αρνητική ψαλίδα ανάμεσα στο πόσα έβαζε κάποιος στο σύστημα με τις εισφορές του, και στο πόσα αφαιρούσε από αυτό με τις συντάξεις του άνοιγε συνέχεια, ασταμάτητα, και αλόγιστα με αποτέλεσμα το σημερινό αδιέξοδο. Ας δούμε για παράδειγμα κάποιον που συνταξιοδοτήθηκε το 1996, με μεικτό μισθό στη συνταξιοδότησή του 150.000 δραχμές. Ως τότε έφτασε να βάζει εισφορές στο σύστημα έστω μάξιμουμ 30.000 δρχ. το μήνα μαζί με τον εργοδότη του (τότε οι εισφορές ήταν χαμηλότερες), δηλαδή στα 30 χρόνια εργασίας αν οι εισφορές του διατηρούσαν την αξία τους απέναντι στον πληθωρισμό το σύνολο των εισφορών στα 30 χρόνια θα ήταν 30.000 δρχ. x 14 μήνες το χρόνο x 30 χρόνια = 12.600.000 δρχ σύνολο, περιλαμβανομένων και των αναλογούντων τόκων (37.000€ δηλαδή σε 30 χρόνια). Ο ίδιος αυτός συνταξιούχος στα προηγούμενα 3 χρόνια (2008-2010 ή 12ο ως 15ο χρόνο συνταξιοδότησης του) εισέπραξε από το σύστημα πιθανόν ίσο ποσό με όσα έβαλε στο σύστημα στα 30 χρόνια. Πιθανόν στα πρώτα 12 χρόνια να εισέπραξε άλλες δυο φορές τόσα. Με άλλα λόγια αν ζήσει 25 χρόνια μετά τη συνταξιοδότηση αφού τόσο είναι το προσδόκιμο ζωής, σε ένα Αναδιανεμητικό σύστημα όπως το Ελληνικό, ένας συνταξιούχος μπορεί να εισπράξει 5-10 φορές όσα θα έβαζε στο σύστημα αν είχε υπάρξει απόλυτα συνεπής με τις εισφορές του και αυτός και ο εργοδότης του.
Προφανώς το παραπάνω παράδειγμα δεν είναι βιώσιμο. Τι θα γίνει στους υπολογισμούς όμως αν πούμε ότι θα βάλει τις μισές εισφορές (15 χρόνια) και θα εισπράττει σύνταξη από τα 45 της για 40 χρόνια αντί για 25; Μα φυσικά θα γίνει ότι γίνεται ως τώρα στις μητέρες με ανήλικα τέκνα. Αν πούμε ότι θα βάλει 11 χρόνια εισφορών και θα βγει στη σύνταξη στα 42 με 3 παιδιά, και θα εισπράττει σύνταξη για 43 χρόνια; Με τις Αυτόματες Τιμαριθμικές Αναπροσαρμογές; Τι θα γίνει αν κάποιος που υπηρέτησε στις ένοπλες δυνάμεις, όχι ως πιλότος που γερνάνε από τα 32, αλλά ως μηχανικός, ας πούμε, και μπορεί να βγει στη σύνταξη στα 45 κανονικότατα; Τι γίνεται για εκείνους που ενώ δεν έβαλαν ούτε μια δραχμή στο σύστημα απέκτησαν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με πολιτική απόφαση, όπως οι παλινοστούντες δηλαδή που εισπράττουν σύνταξη όχι επιβίωσης αλλά σεβαστή, χωρίς ούτε μια δραχμή εισφοράς; Τι γίνεται όταν κάποιος συνεχίζει να εισπράττει τη σύνταξη του για χρόνια μετά τον φυσικό του θάνατο; Τι γίνεται όταν εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας βρίσκουν τρόπο να εξασφαλίσουν μια σύνταξη αναπηρίας χωρίς να είναι ανάπηροι; Μα φυσικά το σύστημα γίνεται ακόμα λιγότερο βιώσιμο ως παράλογο!
Ας προσθέσουμε στην παραπάνω σουρεαλιστική εικόνα οικονομικού εκτροχιασμού και την κατακόρυφη αύξηση των (Αναδιανεμητικών) συντάξεων “επιβίωσης” της αρχής δεκαετίας του ‘80, με την Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ) από τον τότε Πρωθυπουργό Ανδρέα Γ. Παπανδρέου. Αφαιρούμε και τα "Όλα" του "Τσοβόλα δώστα όλα!" για να κάνουμε λογαριασμό.
Ας αφαιρέσουμε τώρα και τη λεηλασία της περιουσίας των Ασφαλιστικών Ταμείων με την άτοκη κατάθεσή των αποθεματικών των ταμείων στην τότε Τράπεζα Κρήτης, όταν ο πληθωρισμός έτρεχε με 25% το χρόνο, για 3 χρόνια. Ας αφαιρέσουμε και την λεηλασία των “προμηθευτών” των νοσοκομείων που κάθε βράδυ έβγαζαν τις γάζες που πούλησαν το πρωί από τις αποθήκες των νοσοκομείων ώστε να τις ξανα-τιμολογήσουν την επομένη το πρωί για πολλοστή φορά. Ας αφαιρέσουμε τα δομημένα ομόλογα με τα χρήματα των ταμείων, και ας αφαιρέσουμε τέλος και τις χαριστικές ρυθμίσεις σε ημέτερους, πενηνταριές και εβδομηνταριές εκατομμύρια μη καταβεβλημένων ασφαλιστικών εισφορών. Ας αφαιρέσουμε και τα ένσημα των συνεργείων δημοσίων οικοδομικών έργων που υπολογίζονται με βάση την “φόρμουλα υπολογισμού” που επιτρέπει στον επιβλέποντα να την μειώσει όσο θέλει για να βγάλει τα απαιτούμενα για τις μίζες χρήματα ο εργολάβος δημοσίων Έργων.
Ας προσθέσουμε τώρα και τους αλλοδαπούς βαλκάνιους που έρχονται την τελευταία χρονιά και κολλάνε 150 ένσημα στην Ελλάδα και έτσι γίνονται δικαιούχοι Ελληνικής σύνταξης.
Συνολική εικόνα: Η ζοφερή Χώρα του Υπαρκτού Σουρεαλισμού.
Τριάντα χρόνια χρησιμοποίησε ο πολιτικός κόσμος την μη δικαιούμενη από τους συνταξιούχους αύξηση των Αναδιανεμητικών συντάξεών τους για να εξασφαλίσει τις ψήφους τους. Τριάντα επίσης χρόνια λεηλάτησαν τα αποθεματικά των ταμείων βολεύοντας μη δικαιούχους με πολιτικές αποφάσεις και με κανονικές ρεμούλες στο σύστημα υγείας και ασφάλισης. Ότι απέμεινε το ποντάρισαν στο χρηματιστήριο σε στημένα παιγνίδια για να πάνε τα λεφτά σε χέρια “δικών μας ανθρώπων” που περιμένανε να πουλήσουν τα σημαδεμένα χαρτιά. Τριάντα χρόνια ο κοσμάκης πληρώνει εισφορές, και μετά αυτές εξατμίζονται για να υλοποιηθούν πάλι σε τσέπες ημετέρων, χρηματιστών, τραπεζιτών εξωτερικού, και κομματικών ταμείων.
Ταυτόχρονα, το δημόσιο δεν αποταμιεύει το ποσό που αναλογεί στη μελλοντική συνταξιοδότηση των υπαλλήλων του. Τις συντάξεις τις πληρώνει από τους φόρους. Από το χέρι στο στόμα, χωρίς να περάσει από την τσέπη είναι το ίδιο το κράτος. Το κράτος που λέει ότι το πρόβλημα των συντάξεων (και καλά) είναι η εισφοροδιαφυγή, είναι το ίδιο ο μεγαλύτερος εισφοροφυγάς!
Το πρόβλημα με το συνταξιοδοτικό κύριοι πολιτικοί είναι ότι τα λεφτά του τα φάγατε εσείς, τα πετάξατε όλως τυχαίως σε τσέπες ψηφοφόρων που σύνταξη δεν έπαιρναν γιατί δεν δικαιούνταν, και τώρα που οι νοικοκυραίοι συνταξιούχοι ψάχνουν γιατί τους κόβονται οριζοντίως όλες οι συντάξεις, η δικαιολογία είναι η “εισφοροδιαφυγή”.
Όταν οι επιχειρήσεις γονατίζουν από το 55% εισφορών αφού μόνο έτσι πληρώνονται οι συντάξεις που μοιράστηκαν ως λάφυρα της εξουσίας, ενόσω στον ανεπτυγμένο κόσμο οι εισφορές δημιουργούν κεφάλαιο για τον ασφαλισμένο, στην Ελλάδα του Υπαρκτού Σουρεαλισμού οι εισφορές αναδιανέμονται και οι ασφαλισμένοι λαμβάνουν “υποσχετική” ότι μελλοντικά κάποιοι πολιτικοί του μέλλοντος θα λεηλατήσουν την εργασία μιας μελλοντικής αδαούς νεολαίας που θα κάτσει αμίλητη για να την βιάζουν για να δώσουν σύνταξη σε εμάς. Όταν οι εργαζόμενοι θα είναι 1:1 με τους συνταξιούχους και θα δουλεύει ένας για να τρώνε 2 (αυτός και ο συνταξιούχος “του”) και να λαμβάνουν και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε τιμές μασίφ χρυσού.
Θα κάθονται αμίλητοι οι νεολαίοι να δουλεύουν παραγωγικά και αποδοτικά και με χαμηλό μισθό: τόσο πολύ θα παράγουν και με τόσο χαμηλό μισθό, που θα πληρώνονται 200 ευρώ το μήνα και θα δίνουν 2.000 ευρώ το μήνα εισφορές για να πληρώνεται 1.200 ευρώ ο συνταξιούχος “τους” και άλλα 800 ευρώ το μήνα θα στοιχίζουν το σύστημα γραφειοκρατίας που θα μαζεύει τα λεφτά και το σύστημα υγείας που θα τα κλέβει. Θα κάθονται τα σκλαβάκια και δεν θα μεταναστεύσουν στον πολιτισμένο κόσμο.
Δήθεν. Και καλά. Λες και το πιστεύουν εκείνοι για να το πιστέψουμε εμείς.
Εεε ρε ξύπνημα απότομο που έχουμε να ξυπνήσουμε σε ανύποπτο χρόνο...
* Ο Άγης Βερούτης είναι επιχειρηματίας, Σπούδασε Μηχανολόγος Μηχανικός στις ΗΠΑ όπου και εργάστηκε σχεδόν είκοσι χρόνια.
Όποιος σήμερα βρίσκεται σε θέση αδυναμίας, η επιβίωσή του να εξαρτάται από τα χρήματα που εισπράττει ως σύνταξη, βιώνει πικρία και θυμό εκτός από την οικονομική εξαθλίωση. Θυμός για ανεκπλήρωτες υποσχέσεις πολιτικών ότι δήθεν “λεφτά υπάρχουν” και πικρία για την αδυναμία του να αντιμετωπίσει ενεργητικά την ίδια του την επιβίωση. Η ηλικία των συνταξιούχων και τα δραματικά ποσοστά ανεργίας της Ελλάδας σήμερα δεν τους επιτρέπουν την επιστροφή τους στην αγορά εργασίας για κανένα λόγο.
Στα τελευταία 30 χρόνια οι δικαιούχοι των συντάξεων έχουν αποτελέσει πεδίον λαμπρό ψηφοθηρίας για τα πολιτικά κόμματα, με αλόγιστη απόδοση εισοδημάτων πλήρως αναντίστοιχων με τις εισφορές που έχουν πληρώσει πολλοί σημερινοί δικαιούχοι, εις βάρος φυσικά εκείνων που σήμερα καλούνται να επιδείξουν την “Αλληλεγγύη των γενεών” απέναντι στους συχνά υπερήλικες δικαιούχους.
Οι περιουσίες των ασφαλιστικών ταμείων έχουν λεηλατηθεί αλύπητα για 30 χρόνια από τους αρχιερείς της Ελληνικής διαφθοράς, τους πολιτικούς, και τα εισοδήματα των ταμείων από τις τρέχουσες εισφορές συνεχίζουν να αποτελούν λάφυρο κάθε συνομοταξίας κοινωνικού τρωκτικού και πιράνχας του συστήματος “Υγείας”. Οποιοδήποτε σύστημα ροκανίζεται από όλες τις πλευρές δεν μπορεί παρά να πτωχεύσει αργά ή γρήγορα, και το δικό μας σύστημα τραβεστί άργησε κιόλας, πιθανόν παρασύροντας ολόκληρο το κράτος μαζί του.
Ένα συνταξιοδοτικό μοντέλο σκοπό έχει να προσφέρει στον ασφαλισμένο του εισόδημα όταν εκείνος δεν θα είναι πλέον σε θέση να εργάζεται λόγω ηλικίας ή αναπηρίας. Υπάρχουν δύο ειδών συνταξιοδοτικά μοντέλα: το Ανταποδοτικό και το Αναδιανεμητικό.
Στο Ανταποδοτικό μοντέλο τα χρήματα των εισφορών του ασφαλισμένου χρησιμοποιούνται ως αποταμιεύσεις που αυξάνουν σε αξία με την σωστή διαχείριση του κεφαλαίου και αυγαταίνουν. Συχνά οι ασφαλισμένοι αυτού του μοντέλου συμμετέχουν στην διαχείριση των χρημάτων τους επιλέγοντας εταιρίες διαχείρισης περισσότερο ή λιγότερο συντηρητικές, με την ανάλογη απόδοση κεφαλαίων. Επίσης οι συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις συνήθως είναι αφορολόγητες, εφόσον ο ασφαλισμένος δεν εκταμιεύσει το κεφάλαιό του πριν από κάποια ηλικία, συνήθως μετά τα 60. Αυτό δίνει την ευκαιρία στον ασφαλιζόμενο να προστατεύσει τις αποταμιεύσεις του από τον πληθωρισμό.
Στο Ανταποδοτικό συνταξιοδοτικό μοντέλο ο κάθε ασφαλισμένος θα λάβει τόση σύνταξη όση αναλογεί στις εισφορές που εκείνος και ο εργοδότης του έχουν πληρώσει στο σύστημα, συν τις υπεραξίες και τους τόκους που απέφερε αυτό το κεφάλαιο στα χρόνια επένδυσής του, μείον τον πληθωρισμό στο ίδιο διάστημα, που απαξιώνει την αξία του κεφαλαίου. Σε ανεπτυγμένες κοινωνίες με υψηλό βιωτικό επίπεδο, όπου ο πληθυσμός είναι σταθερός ή μειούμενος και το προσδόκιμο ζωής είναι υψηλό, ενώ αντίστοιχα η μέση ηλικία των πολιτών είναι υψηλή όπως στη δική μας, το Ανταποδοτικό μοντέλο είναι το μόνο λειτουργικό. Η δικαιοσύνη του να πάρει καθείς όσα του αναλογούν είναι αυτονόητη.
Όταν όμως υπάρχουν πολλαπλάσιοι νεώτεροι πληθυσμιακά για να σιτίσουν τους γηραιότερους με τις εργασιακές τους εισφορές, όπως σε αναπτυσσόμενες κοινωνίες (π.χ. Μεξικό, Τουρκία, Ινδία) με χαμηλό επίπεδο κατά κεφαλήν συντάξεων, όταν τα Ασφαλιστικά ταμεία είναι νεοσύστατα και άρα δεν έχουν ακόμη αποθεματικά και περιουσία, επενδύσεις που να αποδίδουν και στρατηγική διακράτησης και αύξησης του κεφαλαίου, τότε το συνταξιοδοτικό σύστημα που ακολουθείται είναι το Αναδιανεμητικό. Επί της ουσίας ένα Αναδιανεμητικό σύστημα παίρνει ένα μέρος από τα χρήματα των εισφορών της Ρούλας (και του εργοδότη της) σήμερα και τα δίνει ως σύνταξη στον Αλέκο που δεν είχε την ευκαιρία να βάλει αρκετά χρήματα για τη σύνταξή του στην άκρη, ή του τα έκλεψε κάποια από τις κυβερνήσεις που εκείνος ψήφισε, και έτσι αν τον αφήσει το κράτος άπορο εκείνος θα πεθάνει από την ασιτία, κάτι που είναι κοινωνικά απαράδεκτο.
Κατ’ ανάγκην όταν ένα συνταξιοδοτικό σύστημα ξεκινά τη ζωή του, πρέπει να ξεκινά ως Αναδιανεμητικό.
Στην πορεία όμως είναι απαραίτητο να μετατρέπεται σε Ανταποδοτικό, καθώς η πρώτη γενιά των ασφαλισμένων που έβαλαν πραγματικές εισφορές μέσα στο σύστημα έχουν την ευκαιρία να τις δουν να αποδίδουν επενδυμένες σε ασφαλείς και συντηρητικές επενδύσεις, ώστε η επόμενη από εκείνους γενιά να μην έχει το ίδιο βάρος να σηκώσει για εκείνους όσο είχαν εκείνοι για τους προηγούμενους, που δεν είχαν βάλει κεφάλαιο μέσα στο σύστημα. Αν και η εξέλιξη αυτή από πλήρως Αναδιανεμητικό συνταξιοδοτικό σύστημα σε πλήρως Ανταποδοτικό μπορεί να κρατήσει και πενήντα χρόνια, η σταδιακή μετάβασή του είναι απαραίτητη για να μην πτωχεύσει την ίδια την κοινωνία με την απώλεια ανταγωνιστικότητας που συνεπάγεται ένα Αναδιανεμητικό σύστημα σε κοινωνίες γηράσκουσες ή γερασμένες, όπου οι αριθμητικά λίγοι εργαζόμενοι καλούνται να στηρίξουν εισφέροντας σημαντικό μέρος της υπεραξίας της εργασίας τους για να σιτίζουν αριθμητικά πολλούς συνταξιούχους. Το κόστος της εργασίας τότε εκτοξεύεται λόγω εισφορών, ενώ οι μισθοί παραμένουν χαμηλοί συγκριτικά με την παραγόμενη υπεραξία της εργασίας, ενώ οι φόροι γίνονται δυσβάσταχτοι και ο κρατικός δανεισμός προσπαθεί να καλύψει την τρύπα που αναπόφευκτα απομένει.
Το σημερινό δημόσιο συνταξιοδοτικό μοντέλο της Ελλάδας είναι Αναδιανεμητικό. Δεν θα έπρεπε να είναι, αλλά είναι. Αυτός πιθανόν είναι ο σημαντικότερος λόγος που βρισκόμαστε σήμερα σε δημοσιονομικό αδιέξοδο, σε συνδυασμό με τον τεράστιο αριθμό δημοσίων υπαλλήλων που συντηρεί ο ασθμαίνων ιδιωτικός τομέας. Αυτό όμως είναι μελλοντικό κείμενο.
Μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου η Ελλάδα δεν θα μπορούσε παρά να έχει Αναδιανεμητικό συνταξιοδοτικό μοντέλο. Ήταν φυσικό επακόλουθο της καταστροφής της χώρας, και της οικονομικής αναπτυξιακής έκρηξης που ακολούθησε στις δεκαετίες του ‘50 και ‘60, όπου μάλιστα η Ελλάδα είχε νεώτατο πληθυσμό και ίσως τον υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης παγκοσμίως. Όπως είναι λογικό σε ένα Αναδιανεμητικό συνταξιοδοτικό μοντέλο, οι συντάξεις ήταν πενιχρές για να εξασφαλίζουν την επιβίωση των συνταξιοδοτούμενων και όχι το “ευ ζειν” με χρήματα που βάζουν άλλοι (οι νεώτεροι δηλαδή). Αυτό σήμερα μας το πλασάρουν ως την "Κοινωνική Σύνταξη" των 360€ που θα δημιουργηθεί.
Όμως αυτό το Αναδιανεμητικό μοντέλο όχι μόνο δεν εξελίχθηκε προς το να γίνει Ανταποδοτικό στα 50 χρόνια που μεσολάβησαν από το ‘60, αλλά η αρνητική ψαλίδα ανάμεσα στο πόσα έβαζε κάποιος στο σύστημα με τις εισφορές του, και στο πόσα αφαιρούσε από αυτό με τις συντάξεις του άνοιγε συνέχεια, ασταμάτητα, και αλόγιστα με αποτέλεσμα το σημερινό αδιέξοδο. Ας δούμε για παράδειγμα κάποιον που συνταξιοδοτήθηκε το 1996, με μεικτό μισθό στη συνταξιοδότησή του 150.000 δραχμές. Ως τότε έφτασε να βάζει εισφορές στο σύστημα έστω μάξιμουμ 30.000 δρχ. το μήνα μαζί με τον εργοδότη του (τότε οι εισφορές ήταν χαμηλότερες), δηλαδή στα 30 χρόνια εργασίας αν οι εισφορές του διατηρούσαν την αξία τους απέναντι στον πληθωρισμό το σύνολο των εισφορών στα 30 χρόνια θα ήταν 30.000 δρχ. x 14 μήνες το χρόνο x 30 χρόνια = 12.600.000 δρχ σύνολο, περιλαμβανομένων και των αναλογούντων τόκων (37.000€ δηλαδή σε 30 χρόνια). Ο ίδιος αυτός συνταξιούχος στα προηγούμενα 3 χρόνια (2008-2010 ή 12ο ως 15ο χρόνο συνταξιοδότησης του) εισέπραξε από το σύστημα πιθανόν ίσο ποσό με όσα έβαλε στο σύστημα στα 30 χρόνια. Πιθανόν στα πρώτα 12 χρόνια να εισέπραξε άλλες δυο φορές τόσα. Με άλλα λόγια αν ζήσει 25 χρόνια μετά τη συνταξιοδότηση αφού τόσο είναι το προσδόκιμο ζωής, σε ένα Αναδιανεμητικό σύστημα όπως το Ελληνικό, ένας συνταξιούχος μπορεί να εισπράξει 5-10 φορές όσα θα έβαζε στο σύστημα αν είχε υπάρξει απόλυτα συνεπής με τις εισφορές του και αυτός και ο εργοδότης του.
Προφανώς το παραπάνω παράδειγμα δεν είναι βιώσιμο. Τι θα γίνει στους υπολογισμούς όμως αν πούμε ότι θα βάλει τις μισές εισφορές (15 χρόνια) και θα εισπράττει σύνταξη από τα 45 της για 40 χρόνια αντί για 25; Μα φυσικά θα γίνει ότι γίνεται ως τώρα στις μητέρες με ανήλικα τέκνα. Αν πούμε ότι θα βάλει 11 χρόνια εισφορών και θα βγει στη σύνταξη στα 42 με 3 παιδιά, και θα εισπράττει σύνταξη για 43 χρόνια; Με τις Αυτόματες Τιμαριθμικές Αναπροσαρμογές; Τι θα γίνει αν κάποιος που υπηρέτησε στις ένοπλες δυνάμεις, όχι ως πιλότος που γερνάνε από τα 32, αλλά ως μηχανικός, ας πούμε, και μπορεί να βγει στη σύνταξη στα 45 κανονικότατα; Τι γίνεται για εκείνους που ενώ δεν έβαλαν ούτε μια δραχμή στο σύστημα απέκτησαν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με πολιτική απόφαση, όπως οι παλινοστούντες δηλαδή που εισπράττουν σύνταξη όχι επιβίωσης αλλά σεβαστή, χωρίς ούτε μια δραχμή εισφοράς; Τι γίνεται όταν κάποιος συνεχίζει να εισπράττει τη σύνταξη του για χρόνια μετά τον φυσικό του θάνατο; Τι γίνεται όταν εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας βρίσκουν τρόπο να εξασφαλίσουν μια σύνταξη αναπηρίας χωρίς να είναι ανάπηροι; Μα φυσικά το σύστημα γίνεται ακόμα λιγότερο βιώσιμο ως παράλογο!
Ας προσθέσουμε στην παραπάνω σουρεαλιστική εικόνα οικονομικού εκτροχιασμού και την κατακόρυφη αύξηση των (Αναδιανεμητικών) συντάξεων “επιβίωσης” της αρχής δεκαετίας του ‘80, με την Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ) από τον τότε Πρωθυπουργό Ανδρέα Γ. Παπανδρέου. Αφαιρούμε και τα "Όλα" του "Τσοβόλα δώστα όλα!" για να κάνουμε λογαριασμό.
Ας αφαιρέσουμε τώρα και τη λεηλασία της περιουσίας των Ασφαλιστικών Ταμείων με την άτοκη κατάθεσή των αποθεματικών των ταμείων στην τότε Τράπεζα Κρήτης, όταν ο πληθωρισμός έτρεχε με 25% το χρόνο, για 3 χρόνια. Ας αφαιρέσουμε και την λεηλασία των “προμηθευτών” των νοσοκομείων που κάθε βράδυ έβγαζαν τις γάζες που πούλησαν το πρωί από τις αποθήκες των νοσοκομείων ώστε να τις ξανα-τιμολογήσουν την επομένη το πρωί για πολλοστή φορά. Ας αφαιρέσουμε τα δομημένα ομόλογα με τα χρήματα των ταμείων, και ας αφαιρέσουμε τέλος και τις χαριστικές ρυθμίσεις σε ημέτερους, πενηνταριές και εβδομηνταριές εκατομμύρια μη καταβεβλημένων ασφαλιστικών εισφορών. Ας αφαιρέσουμε και τα ένσημα των συνεργείων δημοσίων οικοδομικών έργων που υπολογίζονται με βάση την “φόρμουλα υπολογισμού” που επιτρέπει στον επιβλέποντα να την μειώσει όσο θέλει για να βγάλει τα απαιτούμενα για τις μίζες χρήματα ο εργολάβος δημοσίων Έργων.
Ας προσθέσουμε τώρα και τους αλλοδαπούς βαλκάνιους που έρχονται την τελευταία χρονιά και κολλάνε 150 ένσημα στην Ελλάδα και έτσι γίνονται δικαιούχοι Ελληνικής σύνταξης.
Συνολική εικόνα: Η ζοφερή Χώρα του Υπαρκτού Σουρεαλισμού.
Τριάντα χρόνια χρησιμοποίησε ο πολιτικός κόσμος την μη δικαιούμενη από τους συνταξιούχους αύξηση των Αναδιανεμητικών συντάξεών τους για να εξασφαλίσει τις ψήφους τους. Τριάντα επίσης χρόνια λεηλάτησαν τα αποθεματικά των ταμείων βολεύοντας μη δικαιούχους με πολιτικές αποφάσεις και με κανονικές ρεμούλες στο σύστημα υγείας και ασφάλισης. Ότι απέμεινε το ποντάρισαν στο χρηματιστήριο σε στημένα παιγνίδια για να πάνε τα λεφτά σε χέρια “δικών μας ανθρώπων” που περιμένανε να πουλήσουν τα σημαδεμένα χαρτιά. Τριάντα χρόνια ο κοσμάκης πληρώνει εισφορές, και μετά αυτές εξατμίζονται για να υλοποιηθούν πάλι σε τσέπες ημετέρων, χρηματιστών, τραπεζιτών εξωτερικού, και κομματικών ταμείων.
Ταυτόχρονα, το δημόσιο δεν αποταμιεύει το ποσό που αναλογεί στη μελλοντική συνταξιοδότηση των υπαλλήλων του. Τις συντάξεις τις πληρώνει από τους φόρους. Από το χέρι στο στόμα, χωρίς να περάσει από την τσέπη είναι το ίδιο το κράτος. Το κράτος που λέει ότι το πρόβλημα των συντάξεων (και καλά) είναι η εισφοροδιαφυγή, είναι το ίδιο ο μεγαλύτερος εισφοροφυγάς!
Το πρόβλημα με το συνταξιοδοτικό κύριοι πολιτικοί είναι ότι τα λεφτά του τα φάγατε εσείς, τα πετάξατε όλως τυχαίως σε τσέπες ψηφοφόρων που σύνταξη δεν έπαιρναν γιατί δεν δικαιούνταν, και τώρα που οι νοικοκυραίοι συνταξιούχοι ψάχνουν γιατί τους κόβονται οριζοντίως όλες οι συντάξεις, η δικαιολογία είναι η “εισφοροδιαφυγή”.
Όταν οι επιχειρήσεις γονατίζουν από το 55% εισφορών αφού μόνο έτσι πληρώνονται οι συντάξεις που μοιράστηκαν ως λάφυρα της εξουσίας, ενόσω στον ανεπτυγμένο κόσμο οι εισφορές δημιουργούν κεφάλαιο για τον ασφαλισμένο, στην Ελλάδα του Υπαρκτού Σουρεαλισμού οι εισφορές αναδιανέμονται και οι ασφαλισμένοι λαμβάνουν “υποσχετική” ότι μελλοντικά κάποιοι πολιτικοί του μέλλοντος θα λεηλατήσουν την εργασία μιας μελλοντικής αδαούς νεολαίας που θα κάτσει αμίλητη για να την βιάζουν για να δώσουν σύνταξη σε εμάς. Όταν οι εργαζόμενοι θα είναι 1:1 με τους συνταξιούχους και θα δουλεύει ένας για να τρώνε 2 (αυτός και ο συνταξιούχος “του”) και να λαμβάνουν και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε τιμές μασίφ χρυσού.
Θα κάθονται αμίλητοι οι νεολαίοι να δουλεύουν παραγωγικά και αποδοτικά και με χαμηλό μισθό: τόσο πολύ θα παράγουν και με τόσο χαμηλό μισθό, που θα πληρώνονται 200 ευρώ το μήνα και θα δίνουν 2.000 ευρώ το μήνα εισφορές για να πληρώνεται 1.200 ευρώ ο συνταξιούχος “τους” και άλλα 800 ευρώ το μήνα θα στοιχίζουν το σύστημα γραφειοκρατίας που θα μαζεύει τα λεφτά και το σύστημα υγείας που θα τα κλέβει. Θα κάθονται τα σκλαβάκια και δεν θα μεταναστεύσουν στον πολιτισμένο κόσμο.
Δήθεν. Και καλά. Λες και το πιστεύουν εκείνοι για να το πιστέψουμε εμείς.
Εεε ρε ξύπνημα απότομο που έχουμε να ξυπνήσουμε σε ανύποπτο χρόνο...
* Ο Άγης Βερούτης είναι επιχειρηματίας, Σπούδασε Μηχανολόγος Μηχανικός στις ΗΠΑ όπου και εργάστηκε σχεδόν είκοσι χρόνια.
.png)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου