Τα Χριστούγεννα και η Αριστερά, του Χρήστου Λάσκου

Χριστουγέννα σήμερα. Η επέτειος της ενανθρώπισης του ίδιου του Θεού, σύμφωνα με τις πεποιθήσεις της «επικρατούσας», κατά το Σύνταγμα, στη χώρα μας θρησκείας. Όπως και να το κάνουμε μια σημαντική μέρα, ειδικά αν αναλογιστούμε πως, όπως έδειξε μια έρευνα, πριν από μια πενταετία περίπου, το 91% των συμπατριωτών μας πιστεύουν στην ύπαρξη του Θεού. Το πράγμα, μάλιστα, γίνεται περισσότερο ενδιαφέρον για έναν αριστερό, όπως εγώ, αν σκεφτούμε πως η ίδια έρευνα έδειξε πως μόλις το 7% των ψηφοφόρων του ΚΚΕ δεν πιστεύει. Ακόμη και το πιο «άθεο» μεταξύ των κομμάτων, ο Συνασπισμός, διέθετε μόλις 25% «απίστων» μεταξύ των οπαδών του.

Δεν μπορούμε παρά να παραδεχτούμε πως τα συγκεκριμένα ευρήματα αντανακλούν την ιδεολογική ήττα της Αριστεράς. Με αυτό δεν θέλω να πω πως δεν μπορεί να είναι κάποιος αριστερός και πιστός ταυτόχρονα. Αλλά πως συνιστά παραδοξότητα, όπως και να το δούμε, το να συνυπάρχουν οι δύο ιδιότητες στη μεγάλη πλειοψηφία των ψηφοφόρων της Αριστεράς. Πολύ περισσότερο όταν είναι προφανές πως η συνθήκη αυτή δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας ενεργητικής επερώτησης των ζητημάτων της ύπαρξης, αλλά υπαναχώρηση από τη πάγια στάση των αριστερών. Νομίζω, δηλαδή, πως η πίστη στο Θεό υποσημειώνει μια …έλλειψη πίστης στη δυνατότητά μας να αλλάξουμε ριζικά αυτή «την κοιλάδα των δακρύων», που είναι ο κόσμος μας.
Να μην παρεξηγηθώ, όμως. Δεν ισχυρίζομαι πως υπάρχουν εύκολες απαντήσεις –δεν ξέρω καν αν υπάρχουν απαντήσεις– στα ερωτήματα της ύπαρξης, της ζωής και του θανάτου. Δεν υποστηρίζω πως τα ζητήματα του νοήματος και του σκοπού είναι α-νόητα εξ υπαρχής, όπως θεωρούν σημαντικοί σύγχρονοι φιλόσοφοι. Πολύ περισσότερο δεν συμμερίζομαι τις βλακώδεις βεβαιότητες ενός ορισμένου σοβιετικού «μαρξισμού», που όλα τα έσφαζε και όλα τα μαχαίρωνε στο όνομα της αποκαλυφθείσας στους φορείς του «επιστήμης». Και δεν θεωρώ πως θα μπορούσαμε να επιλύσουμε το πρόβλημα του Θεού δια ψηφοφορίας –όπως έκαναν την τρίτη δεκαετία του 20ού αιώνα οι κομμουνιστές σύντροφοί μας στο Βόλο: το αποτέλεσμα ήταν 13-4 κατά της ύπαρξης του Θεού, πράγμα που αποτέλεσε απόφαση της τοπικής οργάνωσης.
Εκτός αυτού, όμως, η μέρα δίνει τη δυνατότητα για μια μετατόπιση της σκέψης. Το τιμώμενο πρόσωπο δεν είναι ο υπερβατικός Θεός, αλλά ο άνθρωπος Χριστός. Και, όπως και νάχει, ο Ιησούς έφερνε περισσότερο σε κομμουνιστή ή ροκά, παρά στους συντηρητικούς «επιγόνους», κι «εκπροσώπους» του.
Μας έμαθαν πως μακάριζε τους «πτωχούς τω πνεύματι» κι εμείς, πιστεύοντάς τους, τον απορρίψαμε ως προαγωγό της άγνοιας και της τυφλής πίστης σε ό,τι συμφέρει τους ισχυρούς. Μόνο που υπάρχει και η άλλη παραλλαγή: «Μακάριοι σεις οι πτωχοί... Πλην ουαί εις εσάς τους πλουσίους, διότι απηλαύσατε την παρηγορία σας. Ουαί εις εσάς, οι κεχορτασμένοι, διότι θέλετε πεινάσει. Ουαί εις εσάς, οι γελώντες τώρα, διότι θέλετε πενθήσει και κλαύσει» (Κατά Λουκάν, στ΄, 21-25). Ταξικότερος λόγος δεν γίνεται.
Όπως σημειώνει ο Τέρρυ Ήγκλετον, στο Λογική, Πίστη και Επανάσταση (Πατάκη, 2011), τον Ιησού «[θ]α τον γνωρίσεις αληθινά όταν δεις το πεινασμένο πλάσμα να χορταίνει με όλα τα καλά και τους πλούσιους να αποδιώχνονται, μένοντας με άδεια χέρια… [Η] σωτηρία αποδεικνύεται να μην είναι θέμα λατρείας, νόμων και τελετουργιών, τήρησης ειδικών κανόνων και συμμόρφωσης προς κάποιον ηθικό κώδικα …ή, ακόμη, λαμπρής αρετής. Είναι θέμα σίτισης των πεινασμένων, φιλόξενης υποδοχής των μεταναστών, συμπαράστασης στους αρρώστους και προστασίας των φτωχών, ορφανών και χηρευάμενων από τη βία των πλουσίων».
Είναι ακριβώς ό,τι γίνεται σήμερα από όσους και όσες στηρίζουν τις δομές της κοινωνικής αλληλεγγύης σε όλη την Ελλάδα, τα κοινωνικά ιατρεία, φροντιστήρια, παντοπωλεία, τις συλλογικές κουζίνες, τις καταλήψεις για να σωθούν οι άστεγοι από το κρύο, τη μέριμνα για να μην πνίγονται οι πρόσφυγες και τα παιδιά τους, για να μην ταλαιπωρούνται και υποφέρουν. Αυτό είναι το καθήκον των ανθρώπων, αριστερών και χριστιανών. Και μαζί, να εξαναγκαστούν οι πλούσιοι να πληρώσουν, για την απρόκλητη βία που ασκούν.
Ας το υπηρετήσουμε και τότε θα είναι πολύ ευκολότερο και τα άλλα, τα φιλοσοφικά και θεολογικά, να τα δούμε καλύτερα. Καλά Χριστούγεννα.