Η επίσκεψη Πέρες

της Ρένας Δούρου

Το πλέγμα των σχέσεων Ελλάδας – Ισραήλ και η ελληνική πολιτική

Ολοκληρώνεται σήμερα η επίσημη επίσκεψη στη χώρα μας του ισραηλινού προέδρου, κάτοχο του Νόμπελ Ειρήνης, Σιμόν Πέρες, στη διάρκεια της οποίας είχε συναντήσεις με την πολιτειακή και πολιτική ηγεσία. Επισήμως, το «μενού» περιλάμβανε ενεργειακά, τουριστικά ζητήματα καθώς και θέματα γεωργίας και αξιοποίησης νέων τεχνολογιών – είναι άλλωστε γνωστό ότι το Ισραήλ έχει να επιδείξει σημαντικότατες προόδους στους δύο τελευταίους τομείς. Πέραν αυτών, η συγκεκριμένη επίσκεψη εγγράφεται σε μια κρίσιμη συγκυρία, με την οικονομική κρίση να δοκιμάζει σκληρά τη χώρα μας αλλά και με τις καταλυτικές εξελίξεις (Συρία) να ανατρέπουν δεδομένα δεκαετιών στη Μέση Ανατολή.

Σήμερα, οι σχέσεις των δύο χωρών βρίσκονται σε θετική τροχιά ωστόσο ο προσεκτικός αναλυτής οφείλει να αναρωτηθεί για το βάθος, το εύρος, τους ορίζοντες, τις προοπτικές των σχέσεων αυτών. Αν εδράζονται δηλαδή σε ανάλυση βάθους που λαμβάνει υπόψη της μακροπρόθεσμα δεδομένα ή αν πρόκειται για συγκυριακό πυροτέχνημα, όπως συχνά συμβαίνει.
Έτσι, μια ανάλυση στη βάση του αξιώματος ότι η χώρα μας έχει μόνο να κερδίσει από τη σύμπτωση των γεωστρατηγικών συμφερόντων και πολλά να χάσει αν ενεργεί δουλοπρεπώς, εξυπηρετώντας αλλότριες επιδιώξεις, οφείλει να διερευνήσει αν σήμερα διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις εκείνες που θα καταστήσουν συμφέρουσες τις σχέσεις μας με το Ισραήλ, στο πλαίσιο πάντα του διεθνούς δικαίου. Με άλλα λόγια, αν και κατά πόσο τίθενται οι βάσεις μιας πολύπλευρης και πολυεπίπεδης, αξιόπιστης, εξωτερικής πολιτικής, η οποία θα περιλαμβάνει και την πτυχή των σχέσεων αυτών, σε συνάρτηση, όπως προανέφερα, με την εξυπηρέτηση των ελληνικών συμφερόντων. Μια τέτοια προσέγγιση σημαίνει, για παράδειγμα, ότι η όποια σύγκλιση (για ενεργειακά, τουριστικά, επιστημονικά, κ.α. θέματα) με την ισραηλινή πλευρά, δεν γίνεται με την παραδοχή «ο εχθρός του εχθρού μου, φίλος μου», αναφορικά με την Τουρκία αλλά στη βάση ορισμένων σταθερών της Αθήνας όπως, π.χ., η ειρηνική επίλυση των διαφορών, η προώθηση των συμφερόντων της, στη βάση του διεθνούς δικαίου και των αποφάσεων του ΟΗΕ, η ισότιμη στρατιωτική συνεργασία για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων γεωπολιτικών αναγκών της χώρας, αποφεύγοντας τη στοχοποίηση άλλων κρατών (η Ελλάδα δεν έχει κανέναν λόγο, για παράδειγμα, να εμπλακεί υπό οιαδήποτε μορφή σε πόλεμο κατά του Ιράν), κ.α..
Κατά καιρούς, οι εκάστοτε ΥΠΕΞ αρέσκονται σε μεγαλεπήβολους (ενίοτε και πανάκριβους) σχεδιασμούς περί «πολυδιάστατης» εξωτερικής πολιτικής με οικονομικές, αναπτυξιακές, ενεργειακές και άλλες, το ίδιο πομπώδεις, παραμέτρους, που εκτείνονται από τα Βαλκάνια ως την Κίνα, και που στην πράξη αποδεικνύονται απλά λόγια. Θα πρέπει λοιπόν κάποτε να αρχίσουμε από τα… στοιχειώδη: για παράδειγμα, η χώρα μας πρέπει να διατηρεί σχέσεις με το Ισραήλ, όπως και με όλες τις χώρες της ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Αν όμως οι σχέσεις αυτές είναι σε βάρος του Παλαιστινιακού ή οποιουδήποτε άλλου λαού, θα είναι άγονες και επικίνδυνες. «Σήμερα δεν έχουμε κοινούς εχθρούς αλλά κοινούς κινδύνους», τόνισε ο Σ. Πέρες. Πράγματι, κοινοί κίνδυνοι σήμερα είναι η αδιαλλαξία, η εμμονή στην στρατιωτική επίλυση των διαφορών, ο μη σεβασμός της αυτοδιάθεσης των λαών και των αποφάσεων του ΟΗΕ. Η κοινή αντιμετώπισή τους μπορεί να ανοίξει νέους ορίζοντες – τόσο στις σχέσεις με το Ισραήλ όσο και με τις άλλες χώρες της περιοχής.