Η δημοκρατία γεννιέται στις πλατείες

Ίσως δεν υπάρχει καλύτερη απόδειξη της τομής που αποτελεί το “κίνημα των πλατειών” από τον ανοιχτό, συμμετοχικό, αμεσοδημοκρατικό τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας του. Μέσα σε μία βδομάδα έχει δώσει ζωή σε μία άλλου τύπου πολιτική κουλτούρα που υπερβαίνει κυριολεκτικά όλα τα γνωστά μοντέλα οργάνωσης και αγώνα μέχρι τώρα.

Αν και το ζήτημα των διαδικασιών του είναι ατελές, επανέρχεται συνέχεια και απασχολεί ξανά και ξανά, είναι ωστόσο η μεγαλύτερη παρακαταθήκη που ήδη αφήνει στην πολιτική και κοινωνική ζωή του τόπου. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν προβλήματα ανοργανωσιάς, αναποτελεσματικότητας, αργοπορίας. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν όμως τον εκρητικό ρυθμό ανάπτυξης του, την έλλειψη προηγούμενης εμπειρίας του δυναμικού που το ξεκίνησε, όπως και την ανάγκη σύνθεσης βήμα το βήμα ετερόκλητων και διαφορετικών απόψεων όλων των συμμετεχόντων μέσα από ανοιχτές διαδικασίες, όλα αυτά είναι αναμενόμενα. Αν και χρονοβόρες οι διαδικασίες του είναι ευέλικτες και κάθε μέρα τροποποιούνται, αυτοκριτικάρονται, διορθώνονται με βάση τα λάθη, τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις που προκύπτουν από την ίδια την δοκιμασία τους στην πράξη.

Ο ανοιχτός, ισότιμος και συμμετοχικός χαρακτήρας διαδικασιών και τρόπων οργάνωσης είναι αποτέλεσμα της επιθυμίας να βρεθούν αυτές οι διαδικασίες που ενώνουν όλους όσους χτυπιούνται από την κρίση και δυσφορούν με το σημερινό πολιτικό σύστημα. Ο ειρηνικός και μη κομματικός χαρακτήρας της αρχικής έκκλησης ήταν η συνθήκη που διαμόρφωσε έναν κοινό δημόσιο χώρο όπου όλοι βρίσκονταν σε αυτόν μαζί, χωρίς διακριτικά, για να συναποφασίσουν μιλώντας από το ίδιο επίπεδο.

Η άρνηση να ορίσει ή εκλέξει εκπροσώπους, πέρα από την αμηχανία που προκαλεί στις δυνάμεις του κράτους που δεν ξέρουν πως να το αντιμετωπίσουν μιας και ανατρέπει τις τακτικές τους χειρισμού, συκοφάντησης και διάλυσης των λαϊκών εκδηλώσεων οργής, αυτή η επικίνδυνη “απροσωπία” του κατά τον Πρετεντέρη, είναι ο καλύτερος τρόπος διασφάλισης της διαφάνειας στην οργάνωση του, όπως και της θέλησης ότι παράγει το κίνημα να εκφράζει τους πάντες και όχι μόνο ένα, το πιο “πρωτοπόρο” (σικ) ή “πολιτικοποιημένο” (σικ) κομμάτι του.

Έτσι το ζήτημα των διαδικασιών δεν αποτελεί απλά ζήτημα οργάνωσης αλλά ουσίας. Ουσίας διαφύλαξης των συνθηκών ενότητας, συμμετοχής, ελεύθερης πρόσβασης στο δικαίωμα λόγου και στη λήψη αποφάσεων στις λαϊκές του συνελεύσεις, ομάδες εργασίας, θεματικές συνελεύσεις και άμεσης κρίσης και ελέγχου τους. Και αυτή η αντίληψη άρνησης κάθε είδους εκπροσώπησης ή διαμεσολάβησης, όπως εξασφαλίσετε με τη συνεχή εναλλαγή και ανακλητότητα στις διάφορες θέσεις, διαπερνάει όλες τις δομές και θεσμούς που γεννάει αυτό το κίνημα.

Στα πλαίσια αυτά διαφοροποιείται και η στάση του απέναντι στα ΜΜΕ, με την άρνηση απεύθυνσης προς αυτά, έστω και με δελτία τύπου, την περιφρούρηση του τι φωτογραφίζεται ή κινηματογραφείται από τις διαδικασίες και την οργάνωση του, και κυρίως με τη δημιουργία δικών του καναλιών επικοινωνίας, με κεντρικό τον ιστότοπο του www.real-democracy.gr, σαν μοναδικού μέσου-φωνή των αποφάσεων του.

Η λαϊκή συνέλευση

Η καθημερινή λαϊκή συνέλευση της πλατείας Συντάγματος (9μμ), όπως και οι αντίστοιχες άλλων πόλεων, είναι οι μόνες που έχουν το δικαίωμα λήψης αποφάσεων. Η θεματολογία κάθε λαϊκής συνέλευσης ορίζεται με βάση την συζήτηση, τα αιτήματα και τις προτάσεις που κατατέθηκαν σε προηγούμενες συνελεύσεις.

Αυτά καταγράφονται όλα σε πρακτικά που δημοσιεύονται και ηλεκτρονικά, όπου επίσης μαζεύονται προτάσεις και μαζί με άλλα αιτήματα πολιτών που κατατίθενται στη διάρκεια της ημέρας στην γραμματεία, πηγαίνουν για ομαδοποίηση και σύνθεση στις αντίστοιχες θεματικές ομάδες και επιστρέφουν με τη μορφή συγκεκριμένων προτάσεων στην λαϊκή συνέλευση για διαβούλευση και έγκριση.

Τα τελικά ψηφίσματα διαμορφώνονται κατά τη διάρκεια της συνέλευσης ανάλογα με τις παρατηρήσεις των ομιλούντων και τίθενται για έγκριση ή μη, πριν τις 12 μμ, ώστε να μην αποκλείονται από την ψηφοφορία οι εργαζόμενοι ή όσοι πρέπει να χρησιμοποιήσουν μέσα μαζικής μεταφοράς για να γυρίσουν στις γειτονιές τους.

Δικαίωμα λόγου έχουν όλοι και στην αρχή κάθε συνέλευσης, μετά την ανάγνωση και έγκριση της θεματολογίας, μοιράζονται κλήροι με αριθμούς σε όσους επιθυμούν να μιλήσουν και οι ομιλητές βγαίνουν με κλήρωση κατά τη διάρκεια της συνέλευσης. Συνήθως οι ομιλητές κυμαίνονται μεταξύ 80-100 μέχρι τη στιγμή της ψηφοφορίας, ενώ στις συνελεύσεις συμμετέχουν καθημερινά πάνω από 2000 κόσμου. Παρά το στοιχείο του τυχαίου, από την μέχρι στιγμής εμπειρία της συνέλευσης ο τρόπος αυτός έχει αποδειχτεί ο καλύτερος για να αποφεύγονται φαινόμενα εκβιασμού της ατζέντας ή των αποφάσεων της από οργανωμένου τύπου παρεμβάσεις.

Μετά τις 12 μμ, στιγμή μέχρι την οποία πρέπει η συνέλευση να έχει αποφασίσει, η συνέλευση συνεχίζεται σαν ανοιχτό βήμα διαλόγου.

Οι ομάδες εργασίας

Μέχρι στιγμής υπάρχουν πάνω από 15 ομάδες εργασίας και 12 θεματικές.

Οι ομάδες εργασίας αποτελούν την οργανωτική ραχοκοκαλιά της ζωής στην πλατεία και η συνεισφορά τους είναι ανεκτίμητη. Όχι μόνο γιατί δίνουν πρακτικές λύσεις και μέχρι στιγμής, παρά τα πολλά προβλήματα και καθυστερήσεις, έχουν ανταποκριθεί στις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες διαμόρφωσης και λειτουργίας του χώρου και των διαδικασιών στην πλατεία, αλλά κυρίως γιατί ήταν αυτές οι ίδιες η καλύτερη έκφραση του πνεύματος προσφοράς του κόσμου, της επιθυμίας του να πάρει τη ζωή του στα χέρια του και των δυνατοτήτων της αυτοοργάνωσης του, χωρίς ειδικούς και κεφάλαια, αλλά στηριγμένος μόνο στις ίδιες του τις δυνάμεις. Στις λίστες των ομάδων έχουν εγγραφεί χιλιάδες κόσμου και αυτή η διαθεσιμότητα είναι η κινητήρια δύναμη του κινήματος παρ’όλο που δεν έχει αξιοποιηθεί με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο μέχρι στιγμής, λόγω και της αλματώδους ανάπτυξης του.

Είναι χαρακτηριστικό ότι παρά τις μεγάλες ανάγκες που υπάρχουν και παρά την τεράστια προσφορά του κόσμου να προσφέρει οικονομική ενίσχυση έχει απορριφθεί η ιδέα δημιουργίας ταμείου. Οχι μόνο για λόγους κινδύνων στη διαχείριση των χρημάτων, αλλά και για να δειχθεί ότι υπάρχει και άλλος τρόπος που μπορούν να γίνονται τα πράγματα. Έτσι προτείνονται οι προσφορές σε είδος που μπορεί να είναι από στυλό και φαγητό, μέχρι μικροφωνικές εγκαταστάσεις και προβολείς ταινιών. Ένα πεδίο που η διάθεση προσφοράς του κόσμου έχει ξεπεράσει κάθε προσδοκία.

Μέχρι στιγμής λειτουργούν ομάδες τεχνικής υποστήριξης, εφοδιασμού υλικών, καλλιτεχνών, καθαρισμού, γραμματειακής υποστήριξης, σίτισης, μεταφράσεων, σεβασμού (περιφρούρησης), επικοινωνίας – multimedia, νομικής υποστήριξης, εξορμήσεων, υγείας, τράπεζας χρόνου και ανταλλαγής υπηρεσιών, ψυχραιμίας, αγγελιοφόρων. Η κάθε ομάδα έχει χωριστεί σε υποομάδες, ανάλογα με τους ειδικούς τομείς δουλειάς. Οι ομάδες συνεδριάζουν με ανοιχτό συνελευσιακό τρόπο κάθε μέρα στις 6 μμ και η ομάδα αγγελιοφόρων εξασφαλίζει ότι οι ανάγκες και οι προτάσεις τους θα γίνουν κοινό κτήμα όλων των ομάδων για την καλύτερη συνεργασία και επίλυση όποιων προβλημάτων.

Οι θεματικές συνελεύσεις

Η λειτουργία των θεματικών συνελεύσεων προέκυψε από την ανάγκη και απαίτηση του κόσμου, όπως εκφράζονταν μέσα από τα ανοιχτά βήματα της συνέλευσης και των διαδικτυακών τόπων (ιστοσελίδα, facebook κλπ.), να υπάρξουν επεξεργασίες και θέσεις για τα καυτά προβλήματα, για όλους αυτούς τους λόγους που κατέβασαν τον κόσμο στους δρόμους και στις πλατείες. Επίσης εξυπηρετούν και την ανάγκη διαμόρφωσης κατάλληλων συνθηκών για μία πιο διεξοδική συζήτηση ειδικών θεμάτων πριν την απόφαση τους, κάτι που η κεντρική λαϊκή συνέλευση δεν θα επέτρεπε σαν διαδικασία να γίνει. Έτσι έχουν δημιουργηθεί θεματικές συνελεύσεις οικονομίας και προτάσεων εξόδου από την κρίση, εργασίας και ανέργων, εκπαίδευσης και φοιτητών, υγείας και ασφάλισης, περιβάλλοντος, τεχνολογίας, αλληλεγγύης, ατόμων με ειδικές ανάγκες, δικαιοσύνης και νομικών ζητημάτων, διαβούλευσης του χρέους. Οι συνελεύσεις αυτές συναντιούνται κάθε μέρα στις 7μμ με 9μμ και σε κάποιες από αυτές ήδη παίρνουν μέρος εκατοντάδες κόσμου. Η ουσιαστικοποίηση της λειτουργίας τους σε μεγάλο βαθμό θα βοηθήσει και την τροφοδότηση της συζήτησης και θεματολογίας της λαϊκής συνέλευσης αλλά και την προσπάθεια έκφρασης συγκεκριμένου λόγου για την ανατροπή του σημερινού συστήματος και διεξόδου της χώρας με βάση τη θέληση του λαού.