Εισαγωγή στην Ανοσολογία

Από ποιές δομές αποτελείται το λεμφικό σύστημα;
 Το λεμφικό σύστημα αποτελείται από τα λεμφικά όργανα, τα λεμφαγγεία και τα λεμφικά τριχοειδή. Στα λεμφικά όργανα ανήκουν ο θύμος αδένας, ο σπλήνας και οι λεμφαδένες. Λεμφοζίδια, δηλαδή μικρότερες συλλογές λεμφικού ιστού που αποτελούνται κυρίως από οζώδεις αθροίσεις, βρίσκονται στο βλεννογόνο του γαστρεντερικού συστήματος (αμυγδαλές, πλάκες του Peyer και σκωληκοειδής απόφυση),του αναπνευστικού, του αναπαραγωγικού και του ουροποιογεννητικού συστήματος και σχηματίζουν το λεμφικό ιστό που συνοδεύει βλεννογόνους (mucosa associated lymphoid tissue, MALT).

Τί είναι η λέμφος;

Λέμφος ονομάζεται το μεσοκυττάριο υγρό που βρίσκεται στο λεμφικό σύστημα και γύρω από F1ω από στούς. Ο συνολικός όγκος της λέμφου σ΄ ένα ενήλικα άνθρωπο υπολογίζεται στα 20 λίτρα. Η λέμφος είναι ένα διαυγές διάφανο υγρό που αποτελείται κατά 95% από νερό. Η λέμφος περιέχει επίσης πρωτεΐνες, γλυκόζη και άλατα με μεγάλους αριθμούς λευκοκυττάρων και κυρίως λεμφοκύτταρα.

Πώς δημιουργείται η λέμφος;

Η λέμφος σχηματίζεται όταν διάμεσο υγρό (το υγρό που υπάρχει ανάμεσα στα κύτταρα) μετακινείται μέσα στα λεμφικά τριχοειδή. Οι δυνάμεις που οδηγούν στο σχηματισμό της λέμφου δρουν τοπικά και είναι 1) η πίεση του διάμεσου υγρού και 2) η τάση (πίεση) της εξωκυττάριας ουσίας. Η κίνηση των μυών και οι ταλαντώσεις της αρτηριακής πίεσης (δηλαδή ο σφυγμός) είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν την πίεση του διάμεσου υγρού.

Πώς προωθείται η λέμφος μέσα στα λεμφαγγεία;

Οι δυνάμεις χάρη στις οποίες η λέμφος κινείται μέσα στα λεμφαγγεία περιλαμβάνουν τις συστηματικές δυνάμεις που προκαλούνται με την αναπνοή, την πίεση του αίματος, την άσκηση και τη μάλαξη των μυών.

Η

συνέ

Περιγράψτε την πορεία της λέμφου στο σώμα

1) Τα λεμφοφόρα τριχοειδή αρχίζουν με ένα τυφλό άκρο, το οποίο βρίσκεται μέσα στο συνδετικό ιστό ολόκληρου του σώματος. Αυτό συμβαίνει παντού στο σώμα, εκτός από τον εγκέφαλο, το νωτιαίο μυελό, το μυελό των οστών, τον σπληνικό πολφό και τους ιστούς που δεν έχουν αγγεία. Η λέμφος συγκεντρώνεται μέσα σε αυτά τα τυφλά άκρα. 2) Τα λεμφοφόρα τριχοειδή στη συνέχεια ενώνονται και σχηματίζουν τα λεμφαγγεία. 3) Τα λεμφαγγεία όλου του σώματος εκβάλλουν στα αθροιστικά στελέχη. Τα αθροιστικά στελέχη από όλο το σώμα σχηματίζουν τελικά δύο μεγάλα στελέχη, τον μείζονα και τον ελάσσονα θωρακικό πόρο 4) Μέσω του μείζονος και του ελάσσονος θωρακικού πόρου η λέμφος επιστρέφει στην κυκλοφορία και αναμιγνύεται με το αίμα.

Παρατηρήσεις: ο μείζων θωρακικός πόρος εκβάλλει στην αριστερή φλεβώδη γωνία (σημείο συμβολής της αριστερής έσω σφαγίτιδας με την αριστερη υποκλείδια φλέβα. Ο ελάσσων θωρακικός πόρος εκβάλλει στη δεξιά φλεβώδη γωνία ( σημείο συμβολής της δεξιάς έσω σφαγίτιδας με τη δεξιά υποκλείδια φλέβα). Στη διαδρομή των λεμφαγγείων παρεμβάλλονται τα λεμφογάγγλια (συναθροίσεις λεμφαδένων). Τα αθροιστικά στελέχη, σε αντίθεση με τα λεμφικά τριχοειδή, διαθέτουν λείες μυϊκές ίνες στο τοίχωμά τους.

Τί είναι ο θύμος αδένας και που εντοπίζεται;

Ο θύμος αδένας είναι ένα λεμφοεπιθηλιακό όργανο. Εντοπίζεται στο μεσοθωράκιο, πιο συγκεκριμένα στο οπίσθιο μεσοπνευμόνιο. Ανήκει στο λεμφικό σύστημα και αποτελεί πρωτογενές όργανο λεμφοποίησης.

Περιγραψτε τη μορφολογία του θύμου αδένα

Ο θύμος αδένας περιβάλλεται από μια κάψα συνδετικού ιστού από την οποία ξεκινούν ξεχωριστά διαφραγμάτια προς το παρέγχυμα και το διαιρούν σε λόβια .Κάθε λόβιο παρουσιάζει μια περιφερική πυκνοχρωματική ζώνη που είναι γνωστή ως φλοιός και μια κεντρική αραιοχρωματική ζώνη που ονομάζεται μυελός.

Περιγράψτε την αγγείωση του θύμου αδένα

Ο θύμος αιματώνεται από κλάδους της έσω μαστικής, της κάτω θυρεοειδούς και της ανώνυμης αρτηρίας. Οι αρτηρίες αυτές μετά την είσοδό τους στο θύμο διακλαδίζονται σε αρτηρίδια, τα οποία πορεύονται μέσα στα διαφραγμάτια. Τα αρτηρίδια εγκαταλείπουν τα διαφραγμάτια και εισχωρούν μέσα στο παρέγχυμα κατά μήκος του ορίου μεταξύ φλοιώδους και μυελώδους ζώνης και διακλαδίζονται σε τριχοειδή. Τελικώς, τα τριχοειδή εισέρχονται στο μυελό του αδένα, όπου και παροχετεύονται σε φλεβίδια. τα φλεβίδια ενώνονται και σχηματίζουν φλέβες με ονομασία και πορεία αντίστοιχη των αρτηριών

Ο θύμος αδένας δεν έχει προσαγωγά λεμφικά αγγεία (που να μεταφέρουν δηλαδή σε αυτόν λέμφο) και δεν αποτελεί φίλτρο για τη λέμφο. Όλα τα λεμφαγγεία του θύμου είναι απαγωγά (απομακρύνουν δηλαδή λέμφο) και εντοπίζονται μέσα στα διαφραγμάτια.

Τί είδους κυτταρα περιέχονται στο θύμο αδένα;

Ο φλοιός αποτελείται από 1) Τ-λεμφοκύτταρα (μεγάλος αριθμός) 2) διάσπαρτα επιθηλιακά κύτταρα και 3) λίγα μακροφάγα.

Ο μυελός εμφανίζει τα σωμάτια του Hassal, τα οποία συγκροτούνται από επιθηλιακά κύτταρα. Ο μυελός εμφανίζει τον ίδιο κυτταρικό πληθυσμό (Τ-λεμφοκύτταρα, επιθηλιακά κύτταρα & μακροφάγα), με τη διαφορά ότι, σε σχέση με το φλοιό, τα επιθηλιακά κύτταρα είναι καταλαμβάνουν μεγαλύτερο ποσοστό.

Ανάπτυξη του θύμου αδένα

Ο θύμος εμφανίζει το μεγαλύτερό του μέγεθος κατά τη νεογνική ηλικία και αναπτύσσεται ως την εφηβεία. Μετά την εφηβεία αρχίζει να υποπλάσσεται και υφίσταται βαθμιαία λίπωση, που συνεχίζεται ως τη γεροντική ηλικία.

Περιγράψτε τη λειτουργία του θύμου αδένα 
Ο θύμος αποτελεί τη θέση της τελικής διαφοροποίησης και επιλογής των Τ-λεμφοκυττάρων. Τα Τ-λεμφοκύτταρα πολλαπλασιάζονται στο θύμο αδένα,έρχονται σε επαφή με ξένες προς τον οργανισμό ουσίες (αντιγόνα) και διαφοροποιούνται σε θυμοκύτταρα. Το 95% των παραγόμενων Τ-λεμφοκυττάρων απομακρύνονται από τον αδένα. Τα κύτταρα που απομακρύνονται είναι αφενός μέν αυτά που που δεν αντιδρούν με αντιγόνα, αφετέρου δε αυτά που αντιδρούν με αντιγόνα που ανήκουν στον οργανισμό (αυτοαντιγόνα).

• Ο θύμος παράγει πρωτεϊνικούς παράγοντες που διεγείρουν τον πολλαπλασιασμό και τη διαφοροποίηση των Τ-λεμφοκυττάρων (θυμοσίνη-α, θυμοποιητίνη, θυμολίνη, θυμικός χυμικός παράγοντας).
• Ο θύμος αδένας ρυθμίζει την παραγωγή Τ-λεμφοκυττάρων μέσω παραγωγής της λεμφοποιητίνης, τόσο στον ίδιο τον αδένα, όσο και στα περιφερικά λεμφοκυτογόνα όργανα.
• Ο θύμος υπόκειται στη δράση ορμονών. Τα αδρενοκορτικοειδή (αδρεναλίνη, νοραδρεναλίνη κ.α.) προκαλούν ατροφία της φλοιώδους ζώνης. ΟΙ αρσενικές και θυληκές φυλετικές ορμόνες επιταχύνουν την υπποστροφή του θύμου.

Τί είναι οι λεμφαδένες;

Οι λεμφαδένες είναι σφαιροειδούς ή νεφροειδούς σχήματος όργανα που περιβάλλονται από κάψα, αποτελούνται από λεμφικό ιστό και κατανέμονται σε όλο το σώμα κατα μήκος της πορείας των λεμφαγγείων. Ανήκουν στο λεμφικό σύστημα και αποτελούν δευτερογενές όργανο λεμφοποίησης.

Που εντοπίζονται οι λεμφαδένες;

Οι λεμφαδένες εντοπίζονται στις μασχάλες, και τις βουβωνικές χώρες. κατά μήκος των μεγάλων αγγείων του τραχήλου και σε μεγάλους αριθμούς στο θώρακα και στην κοιλιά.

Περιγράψτε τη μορφολογία των λεμφαδένων

Οι λεμφαδένες έχουν μια κυρτή πλευρά και ένα εντύπωμα, την πύλη του λεμφαδένα. Από την πύλη εισέρχονται αρτηρίες και νεύρα και εξέρχονται φλέβες και λεμφαγγεία. Οι λεμφαδένες περιβάλλονται από μια κάψα από συνδετικό ιστό, ο οποίος προβάλλει δοκίδες στο εσωτερικό του. Κάθε λεμφαδένας αποτελείται από τον εξωτερικό φλοιό, τον εσωτερικό φλοιό και τον μυελό.

Στην επιφάνεια του εξωτερικού φλοιού εντοπίζεται ο υποκάψιος λεμφόκολπος, ανάμεσα στην κάψα και στον εξωτερικό φλοιό. Ο μυελός αποτελείται από τις μυελικές δοκίδες, προεκτάσεις του εσωτερικού φλοιού, μεταξύ των οποίων παρεμβάλλονται οι μυελικοί λεμφόκολποι.

Τί είδους κύτταρα απαντώνται στους λεμφαδένες;

• Ο υποκάψιος λεμφόκολπος σχηματίζεται από δίκτυο μακροφάγων κυττάρων και δικτυωτων ινών.
• Εντός του φλοιού απαντώνται σφαιροειδείς δομές που ονομάζονται λεμφοζίδια. Τα λεμφοζίδια είναι πλούσια σε Β-λεμφοκύτταρα.
• Ο εσωτερικός φλοιός περιέχει πολλά Τ-λεμφοκύτταρα.
• Οι μυελικές δοκίδες περιέχουν Β-λεμφοκύτταρα και πλασματοκύτταρα και επενδύονται από δικτυωτά κύτταρα και μακροφάγα.

Περιγράψτε τη λειτουργία των λεμφαδένων

Οι λεμφαδένες αποτελούν μια σειρά φίλτρων, σημαντικών για την άμυνα εναντίον των μικροοργανισμών και για τη διασπορά των νεοπλασματικών κυττάρων. Η πολύπλοκη αρχιτεκτονική τόσο του υποκάψιου, όσο και των μυελικών κόλπων επιβραδύνει τη ροή της λέμφου διαμέσω του λεμφαδένα, με αποτέλεσμα να διευκολύνεται η πρόσληψη και πέψη ξένων υλικών από τα μακροφάγα και τα δενδριτικά κύτταρα. η ροή της λέμφου διαμέσω των λεμφαδένων αποσκοπεί σον καθαρισμό της από ξένα σώματα, προτού επιστρέψει στην κυκλοφορία.

• Τα Β-κύτταρα που περιέχονται στα λεμφοζίδια αντιδρούν με αντιγόνα, αυξάνονται σε μέγεθος και πολλαπλασιάζονται παράγοντας ανοσοκύτταρα. Τα ανοσοκύτταρα με τη σειρά τους παράγουν πλασματοκύτταρα, τα οποία συνθέτουν αντισώματα.

Τί είναι ο σπλήνας;

Ο σπλήνας αποτελεί τη μεγαλύτερη συσσώρευση λεμφικού ιστού στο σώμα. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του είναι ότι, σε αντίθεση με τα άλλα όργανα του λεμφικού συστήματος, δεν παρεμβάλλεται στη λεμφική, αλλά στην αιματική κυκλοφορία. Ανήκει στο λεμφικό σύστημα και είναι δευτερογενές όργανο λεμφοποίησης.

Εντόπιση & σχήμα του σπλήνα

Ο σπλήνας βρίσκεται κυρίως στο αριστερό υποχόνδριο και καταλαμβάνει το υψηλότερο τμήμα του. Η θέση του σπλήνα επηρεάζεται από την κατάσταση των παρακείμενων οργάνων (αν ο στόμαχος ή το εγκάρσιο κόλον είναι γεμάτα), το ίδιο και το σχήμα του. Ο φυσιολογικός σε μέγεθος και θέση σπλήνας δεν ψηλαφάται. Διακρίνουμε στον σπλήνα 2 επιφάνειες (διαφραγματική και σπλαχνική) και δυο πόλους ή άκρα (πρόσθιο και οπίσθιο). Η σπλαχνική επιφάνεια φέρει την πύλη του σπλήνος, η οποία φέρει πολλά τρήματα από οπου διέρχονται τα αγγεία και τα νεύρα του οργάνου.

Κατασκευή του σπλήνα

Ο σπλήνας εξωτερικά περιβάλλεται από δυο χιτώνες, τον ορογόνο και την κάψα του. Στο εσωτερικό του βρίσκεται ο πολφός, ο οποίος συνιστά το παρέγχυμά του. Ο ορογόνος χιτώνας σχηματίζεται από το περιτόναιο που καλύπτει όλο το όργανο, εκτός από την περιοχή των πυλών. Από ττη κάψα ξεκινά ένας αριθμός δοκίδων που κατευθύνονται στο εσωτερικο του σπληνικού παρεγχύματος. Στην περιοχή της πύλης οι δοκίδες αυτές σχηματίζουν έλυτρα, που ονομάζονται έλυτρα του Malpighi. Τα έλυτρα αυτά περιβάλλουν τους κλάδους της σπληνικής αρτηρίας.

Ο σπληνικός πολφός διακρίνεται σε ερυθρό (περιφερειακά στον σπλήνα) και λευκό(στο κέντρο του σπλήνα). Οι σπληνικοί κλάδοι μόλις εξέρχονται από τα έλυτρα του Malpighi περιβάλλονται από λεμφικό ιστό. Αυτός ο λεμφικός ιστός διαμορφώνει τον λευκό πολφό του σπλήνα. Κατα τόπους ο λεμφικός αυτός ιστός διογκώνεται σχηματίζοντας έτσι τα σπληνικά σωμάτια. Οι σπληνικές αρτηρίες στην πορεία τους χάνουν βαθμιαία και το περίβλημα του λεμφικού ιστού και εισέρχονται στον ερυθρό πολφό. Οι τελικοί κλάδοι των σπληνικών αρτηριών είναι τα κολπώδη τριχοειδή, μεταξύ των οποίων αναπτύσσονται οι χορδές του Billroth ή σπληνικές χορδές.

Αρτηρίες, φλέβες , λεμφαγγεία του σπλήνα

Οι αρτηρίες και οι φλέβες είναι κλάδοι της σπληνικής αρτηρίας και φλέβας αντίστοιχα. Τα λεμφαγγεία ξεκινάνε από τον λευκό πολφό και εκβάλλουν τελικά στα κοιλιακά γάγγλια.

Τί είδους κύτταρα συναντούμε στον σπλήνα;

Τ-λεμφοκύτταρα: γύρω από τις σπληνικές αρτηρίες, από την έξοδό τους από τα έλυτρα του Malpighi έως το σημείο εισόδου τους στον ερυθρό πολφό. Επίσης Τ- λεμφοκύτταρα βρίσκουμε στις σπληνικές χορδές.

Δικτυωτά κύτταρα και μακροφάγα: περιβάλλουν τα σπληνικά αρτηρίδια από την είσοδό τους στον ερυθρό πολφό έως την είσοδο των τελικών τους κλάδων (κολπωδών τριχοειδών) ανάμεσα στις χορδές του Bilroth.

Β-λεμφοκύτταρα: στα σπληνικά σωμάτια και στις σπληνικές χορδές

Αναφέρετε τις λειτουργίες του σπλήνα

• Παραγωγή λεμφοκυττάρων: ο λευκός πολφός του σπλήνα παράγει λεμφοκύτταρα, τα οποία μεταναστεύουν στον ερυθρό πολφό και από εκεί περνούν στην κυκλοφορία του αίματος.
• Συμμετοχή στην καταστροφή των γερασμένων ερυθρών αιμοσφαιρίων και των άλλων εμμόρφων στοιχείων του αίματος και στην αποταμίευση της αιμοσιδηρίνης: τα μακροφάγα των σπληνικών χορδών φαγοκυτταρώνουν και πέπτουν τα ερυθρά.
• Συγκράτηση και καταστροφή νεοπλασματικών κυττάρων.
• Αιμοποιητικό όργανο κατά την εμβρυϊκή ζωή.
• Χώρος αποθήκευσης αιμοπεταλίων: περιέχει το 30% των αιμοπεταλίων του οργανισμού
• Συμμετοχή στο μηχανισμό απόρριψης μοσχευμάτων και καταστολής της αναγέννησης των αιμοπεταλίων
• Διήθηση του αίματος: ο σπλήνας φιλτράρει το αίμα, όπως οι λεμφαδένες τη λέμφο. Τα φαγοκύτταρα του σπλήνα φαγοκυτταρώνουν ζωντανους μικροοργανισμούς και αδρανή σωματίδια που κυκλοφορούν στο αίμα